^#smrgSAHAF Halifeliğin Kaldırılması -

Halifelik nedir? Ne demektir? Çoğumuz için İnkılâp Tarihi dersinde geçen konulardan biridir. Ve onun kaldırıldığını biliriz… Yakın tarihimizin en önemli olayı olan Halifeliğin Kaldırılması konusunda soğukkanlı, objektif ve Türk ve İngiliz arşiv belgelerine dayanan bir doktora tezi yayınevimiz tarafından yayınlandı. Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ali Satan'ın hazırladığı kitapta, Giriş'te Halifelik tarihi gözden geçiriliyor. Birinci bölümde ise Halifeliğin nasıl uluslararası bir güç haline geldiği irdelenmeye çalışılıyor. Bu süreçte Osmanlı Halifeliği etrafında dünya Müslümanlarının oluşturmaya başladıkları hareketler ve bunun karşısında Batı'da geliştiren alternatif projeler inceleniyor. İngiltere, Fransa ve Rusya'nın gizli ve açık anlaşmalarda hilafet kurumuna karşı ortaya koydukları politikalar belgeler ışığında masaya yatırılıyor. İkinci bölümünde; I. Dünya savaşı sırasında Almanya'nın halifelik politikalarına değiniliyor. Mondros mütarekesi sonrasında İtilaf Devletleri'nin ve İstanbul hükümetleri Saray'ın halifelik yaklaşımları aydınlatılmaya çalışılıyor. Bu dönemde ilk defa Osmanlı halifeliğinin etrafında İslam dünyasında meydana gelen yeni oluşumlara dikkat çekiliyor. Halifeliğin Vatikanlaştırılma çalışmalarını gündeme getiren kitapta şeyhülislamlık makamının yetkileri ve bunun halifelik makamı ile mukayesesi gibi İngiliz dışişleri yetkilerinin düşüncelerini mercek altına alıyor. Kitabın üçüncü bölümü; Milli Mücadele Döneminde Hilafet başlığı altında Ankara'nın halifelik kurumuna bakışı ortaya konuyor. TBMM-Hilafet ilişkisi, İstiklal Harbinin temel motivasyonu, İstanbul-Ankara yakınlaşması ve kopması anlatılıyor. Ankara'nın Vahideddin'e yaptığı teklif ve sonrasındaki gelişmeler… Dördüncü bölümde de Halifeliğin kaldırılış süreci işleniyor. Sırasıyla Saltanatın kaldırılması, Abdülmecid Efendi'nin halife seçilmesi, Lozan anlaşmasında halifelik meselesi, Halifeli meclis idaresinin uyguladığı iç ve dış politikalar, Cumhuriyetin ilanı ve iktidar sorunu, Türkiye'de idari ikilik sorunu inceleniyor. Ankara'nın bulduğu çözüm yani Halifelik makamının kaldırılması kararının oluşumu ve uygulamaya geçmesi ayrı ayrı inceleniyor.