^#smrgSAHAF Havadis Yüz Yıl Önce - 2012

HAVADIS; YÜZ YIL ÖNCE Atatürk Kitaplığı'nda 530 başlıkta 12139 cilt gazete, 4946 başlıkta 39981 cilt dergi bulunmaktadır. Gazete arşivimizde Osmanlı Devleti'nin ilk resmi gazetesi olan Takvim-i Vekayi (11 Kasım 1831), ilk özel teşebbüs gazetesi olan Ceride-i Havadis (1840) olmak üzere birçok Osmanlıca gazete, bunlarla beraber harf inkılabından sonra yayınlanan gazeteler de bulunmaktadır. Yerli ve yabancı binlerce araştırmacı yıl içerisinde bu gazetelerden değişik konularda yararlanmaktalar. Sadece ilgilisinin bildiği bu zenginliği daha genel bir kesimin görmesine imkan tanımak arzusu bizi bu sergiyi hazırlamaya teşvik etti. Bir diğer sebep de uzun zamandır düşündüğümüz yüzyıl geriye giderek, o zamanki topluma, hayata, devlete ve olaylara bakmak arzusu idi. Muhakkak bu çok eğlenceli, çok öğretici bir tecrübe olacaktır. Yüzyıl geriye giderek o zaman insanların neler konuştuğunu, ne düşündüğünü, ne üretip ne tükettiklerini, siyasi ve ilmi olayları, sanatı, modayı, kısaca hayatın günlük nabzını yakalamak herhalde en iyi, gazeteleri ve dergileri okumak suretiyle olabilirdi. Bu amaçla bir proje ekibi oluşturarak yola koyulduk. Bu proje ekibi gönüllü bir çalışma grubu olup mesai kavramının dışında akşamları ve hafta sonlarını da çalışarak geçirdi. Yüzyıl öncesi 1912 tarihine denk geldiğinden o dönem yayınlanan gazeteler sayı sayı tarandı. 1912 yılında yayınlanıp da Atatürk Kitaplığı'nda bulunan &dam, Tanın, Teminat, Sabah, Vazife, Hikmet, Tasvir-i Efkâr, Serbest'', Alemdar gibi gazetelerden dönemi bütün yönleriyle yansıtabilecek haberler tespit edildi. Bu haberleri desteklemek için ayrıca o dönem yayınlanan Karagöz, Sebilurreşad, Djem, Eşek, Hilal-i Osmani, Nana, Kadın, Muallimler, Meşrutiyet, Kelniyet ve Faruk dergileri de birer birer elden geçirildi. Kişileri, olayları ve yerleri daha iyi görünür kılmak için görsel malzeme sunan Şehbal ve Servet-i Fünun gibi dergilerden ve Atatürk Kitaplığı kartpostal ve fotoğraf arşivinden destek alındı. Sonuçta ortaya sergi ve bu sergiyi kalıcı kılan elinizdeki katalog ortaya çıktı. Bu katalog da, Türk Basın Tarihi konusunda çok sayıda eseri bulunan Hıfzı Topuz' un basın tarihimiz ve dönemin medyasını incelediği bir yazısının bulunmasını arzu ettik. Bu düşüncemizi Hıfzı Topuz' a iletince memnuniyetle kabul etti. Bu amaçla bize daha önce yayınlanmış olan 'Türk Basın Tarihi' adlı kitabından ilgili bölümleri iktibas yapma iznini verdi. Kendisine teşekkür ediyorum. 1912 yılını daha iyi anlayabilmemize yardımcı olması için 1912 öncesi ve sonrası olaylarını, bir tarihçi gözüyle değerlendiren Prof. Dr. Vandettin Engin Bey'e ve yine böylesi bir değerlendirme ile katkıda bulunan Dr. Cengiz Mutlu'ya da teşekkür ederim.
Ramazan Minder