^{#smrgKİTABEVİ} Horasan ve Sistan - 2022

İngiliz asker ve diplomat Charles Edward Yate'in Horasan ve Esterabad'da 1893 -1897 tarihleri arasında yaptığı gezi notlarından oluşturmuş olduğu Horasan ve Sistan isimli kitapta, İran Horasanı ve Esterâbâd (günümüzde Gülistan) bölgesin etnik unsurları ve bunların yaşadıkları bölgeler hakkında izlenimleri yer almaktadır.. Askeri ve diplomatik görevlerle uzun süre İran ve Afganistan'da bulunmuş olan Yate, bu iki ülkenin de etnik yapısına ve kültürüne son derece hâkimdir. Horasan ve Esterabad'ın tamamına yakınını kapsayan gezilerinde, gezdiği şehir ve bölgelerin siyasi ve etnik yapısına dair zaman zaman son derece ayrıntılı ve dikkat çekici bilgiler vermiştir. Eserdeki bilgilerden bu iki bölgenin etnik terkibini tespit etmek mümkündür. - Resul Şahsi

YAZAR Albay Charles Edward Yate, (1849 - 1940) İngiliz Hindistanı ordusunda görevli asker ve diplomatik görevlidir. İngiltere'nin Doğu Yorkshire şehrine bağlı Holme-onSpalding-Moor köyünde doğmuş, Shrewsbury School ve Rossall School'da öğrenim gördükten sonra İngiliz 1868 yılında Hindistanı'nda 49. Piyade Alayı'nda subay olarak göreve başlamıştır. (Behan, 1870, s. 1100; Rossall School Directory, s. 139; Debrett's House of Commons, 1922, s. 176). 1872- 1873 yıllarında yılında İngiliz Hindistanı Dışişleri Bakanlığı emrinde Sind sınırında özel görevle görevlendirilmiş, 1873'te Hindistan'ın Mervar sınırında, 1875'te Mervar - Tonk sınırında görev yapmıştır. 1879 yılında yüzbaşı rütbesine yükselmiş, 1879-1880 II. Afgan - İngiliz savaşında 29. Bombay Piyade Alayı'na bağlı bir bölüğü komuta etmiştir (The Officials Army, 1881, s. 984). 1880 - 1881 yıllarında Kandahar'dan mesul siyasi subay olarak görev yapmıştır. 1884 - 1886 yıllarında Afgan Sınır Komisyonu'nda görev almıştır (The India Office List for, 1893, s. 421). 1885 yılının Mart ayında patlak veren ve Pendeh Krizi olarak adlandırılan Afgan - Rus çatışmasında bölgede bulunan İngiliz temsilcisi olarak, kendisini küresel bir İngiliz - Rus savaşına evrilebilecek krizin ortasında bulmuştur. Afganistan Sınır Komisyonu'ndaki çalışmaları nedeniyle 1887 yılında Hindistan Yıldızı Nişanı (CSI: Companion of the Order of the Star of India) ve 1888 yılında da Aziz Micheal - Aziz George (CMG: Companion of the Order of St Michael and St George) nişanları ile taltif edilmiştir. (The India List, 1905, s. 38, 141; Debrett's House of Commons, 1922, s. 176). Bu görevi sırasında yazdığı rapor ve mektupları 1888 yılında Northern Afghanistan isimli kitapta yayınlamıştır (Yate, 1888). 1888 yılında Muskat'a İngiliz Siyasi Temsilcisi olarak atanmış, 1890 yılında da aynı şehirde İngiliz Konsolosu sıfatı ile görev yapmıştır. Aynı yıl Belucistan Komisyonu Baştemsilcisi olarak görev yapmıştır (The India List, 1905, s. 135). 1892'de Pakistan'ın Zob bölgesinde siyasi temsilcilik görevi yürütmüş, 1893 yılında İngiliz Hindistanı Genel Valisi'nin Horasan ve Sistan Temsilciliği'nde atanmış ve bu yıl yarbay rütbesine terfi etmiştir. 1896 yılında Meşhed Başkonsolosluğu görevine atanmıştır. 1898 yılında bu görevinden ayrılmış, 1901 yılında Hindistan Siyasi Servisi'nden emekli olmuştur. 1904 yılında Hindistan Genel Valisinin temsilcisi ve Belucistan Başkomisyoneri görevine atanmıştır (The India List, 1905, s. 657). 1906 yılında Hindistan Ordusu'ndan da emekli olmuştur. İngiltere'de Muhafazakâr Parti bünyesinde bir süre siyasetle meşgul olmuştur. I. Dünya Savaşı'nda orduya geri dönerek 1. Ambulans Filosu'nda görev yapmıştır. I. Dünya Savaşı'ndan sonra 1924'e kadar Avam Kamarası'nda milletvekilliği yapmış, 1940 yılında, 91 yaşında ölmüştür.