#smrgKİTABEVİ İbn Haldun ve Naima'da Toplumsal Yaşamın Evreleri - 2022
İbn Haldun, entelektüel hayat serüveni, tarih ilmini bilimsel ve felsefî bir temelde sosyoloji ilmiyle yoğurmuş ve yeniden inşa etmesiyle zirveye ulaşmıştır. Mustafa Naima Efendi de devletlerin kuruluşu ve diğer aşamaları tarihe kaydederken İbn Haldun'u rehber edinmiştir. Naima, Osmanlı İmparatorluğunun duraklama döneminden sonra tekrar eski kudretli ve azametli yapısına kavuşmasını çok isteyen bir devlet adamı olduğu için çeşitli ıslahat reçeteleri ve risaleler yazmıştır. Naima ‘Tavırlar Nazariyesi'ni, layihalarını, ıslahat reçetelerini ve risalelerini yazarken İbn Haldun'un kaleme aldığı ‘Tavırlar Nazariyesi'nden istifade etmiştir.
Her iki tarihçi ve düşünürün aynı zamanda birer sosyolog ve tarih filozofu olmaları yönüyle birbirlerine benzer yönleri ve fikirleri vardır. Naima ve İbn Haldun her iki ilim adamı da devletlerin kuruluş ve devamını konu edinen bu kitapta yazarları Prof. Dr. Emine Öztürk ve Mehmet Emin Bayrambey tarafından ‘Toplumsal Yaşamın Evreleri' adıyla bilimsel çalışma yapmışlardır. Temel ortak alan ve kilit kavram, “Toplumsal Yaşamın Evreleri”dir. Toplumsal Yaşamın Evreleri aslında ‘Tavırlar Nazariyesi', adı altında İbn Haldun'un Mukaddime'de kullandığı ve ilim dünyasına kazandırdığı özgün kavramlardan yalnızca biridir. İbn Haldun'un, geliştirmiş olduğu “Tavırlar Nazariyesi”, devletlerin, hem tarihe var oluş ilmi olarak temellendirilmesini hem de devletler tarihinin felsefesinin anlaşılmasını içermektedir. O, aynı zamanda tarihin, hikmet değeri taşıyan üstün bir bilim olduğunu belirtmiş ve tarihselci bir yaklaşımla, kendine özgü bir kavramsal çerçeve ve metodoloji ekseninde onu, hem sosyoloji hem de felsefî bir konu olarak sistemleştirmiştir. Naima, eserlerini kaleme alırken İbn Haldun'un, geliştirmiş olduğu “Tavırlar Nazariyesi”, devletlerin, hem tarihte varoluş ilmi olarak temellendirilmesini hem de devletler tarihinin felsefesi ve sosyolojik tahlillerden yararlanmıştır. Ertem Kafkars Yayıncılık tarafından 2022 yılı Mart ayında basılan 190 sayfalık bu kitap üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde İbn Haldun ve Naima'nın hayatları anlatılmıştır. İkinci bölümde İbn Haldun ve Naima'nın Tavırlar Nazariyesi adı verilen ‘Toplumsal Yaşamın Evreleri' ayrı ayrı ele alınmıştır. Üçüncü ve son bölümde ise İbn Haldun ve Naima'nın Tavırlar Nazariyeleri, ‘Toplumsal Yaşamın Evreleri' olarak karşılaştırma yapılarak mukayeseli bir şekilde alınmıştır. Bu son bölümde İbn Haldun'un ve Naima'nın ‘Toplumsal Yaşamın Evreleri' tahlilleri her iki bilim adamının bakış açıları karşılaştırılarak anlatılmıştır. Daha sonra kitap sekiz sayfadan oluşan sonuç bölümü ve üç sayfadan oluşan kaynakça ile sona ermektedir.
Prof. Dr. Emine ÖZTÜRK Mehmet Emin BAYRAMBEY
İbn Haldun, entelektüel hayat serüveni, tarih ilmini bilimsel ve felsefî bir temelde sosyoloji ilmiyle yoğurmuş ve yeniden inşa etmesiyle zirveye ulaşmıştır. Mustafa Naima Efendi de devletlerin kuruluşu ve diğer aşamaları tarihe kaydederken İbn Haldun'u rehber edinmiştir. Naima, Osmanlı İmparatorluğunun duraklama döneminden sonra tekrar eski kudretli ve azametli yapısına kavuşmasını çok isteyen bir devlet adamı olduğu için çeşitli ıslahat reçeteleri ve risaleler yazmıştır. Naima ‘Tavırlar Nazariyesi'ni, layihalarını, ıslahat reçetelerini ve risalelerini yazarken İbn Haldun'un kaleme aldığı ‘Tavırlar Nazariyesi'nden istifade etmiştir.
Her iki tarihçi ve düşünürün aynı zamanda birer sosyolog ve tarih filozofu olmaları yönüyle birbirlerine benzer yönleri ve fikirleri vardır. Naima ve İbn Haldun her iki ilim adamı da devletlerin kuruluş ve devamını konu edinen bu kitapta yazarları Prof. Dr. Emine Öztürk ve Mehmet Emin Bayrambey tarafından ‘Toplumsal Yaşamın Evreleri' adıyla bilimsel çalışma yapmışlardır. Temel ortak alan ve kilit kavram, “Toplumsal Yaşamın Evreleri”dir. Toplumsal Yaşamın Evreleri aslında ‘Tavırlar Nazariyesi', adı altında İbn Haldun'un Mukaddime'de kullandığı ve ilim dünyasına kazandırdığı özgün kavramlardan yalnızca biridir. İbn Haldun'un, geliştirmiş olduğu “Tavırlar Nazariyesi”, devletlerin, hem tarihe var oluş ilmi olarak temellendirilmesini hem de devletler tarihinin felsefesinin anlaşılmasını içermektedir. O, aynı zamanda tarihin, hikmet değeri taşıyan üstün bir bilim olduğunu belirtmiş ve tarihselci bir yaklaşımla, kendine özgü bir kavramsal çerçeve ve metodoloji ekseninde onu, hem sosyoloji hem de felsefî bir konu olarak sistemleştirmiştir. Naima, eserlerini kaleme alırken İbn Haldun'un, geliştirmiş olduğu “Tavırlar Nazariyesi”, devletlerin, hem tarihte varoluş ilmi olarak temellendirilmesini hem de devletler tarihinin felsefesi ve sosyolojik tahlillerden yararlanmıştır. Ertem Kafkars Yayıncılık tarafından 2022 yılı Mart ayında basılan 190 sayfalık bu kitap üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde İbn Haldun ve Naima'nın hayatları anlatılmıştır. İkinci bölümde İbn Haldun ve Naima'nın Tavırlar Nazariyesi adı verilen ‘Toplumsal Yaşamın Evreleri' ayrı ayrı ele alınmıştır. Üçüncü ve son bölümde ise İbn Haldun ve Naima'nın Tavırlar Nazariyeleri, ‘Toplumsal Yaşamın Evreleri' olarak karşılaştırma yapılarak mukayeseli bir şekilde alınmıştır. Bu son bölümde İbn Haldun'un ve Naima'nın ‘Toplumsal Yaşamın Evreleri' tahlilleri her iki bilim adamının bakış açıları karşılaştırılarak anlatılmıştır. Daha sonra kitap sekiz sayfadan oluşan sonuç bölümü ve üç sayfadan oluşan kaynakça ile sona ermektedir.
Prof. Dr. Emine ÖZTÜRK Mehmet Emin BAYRAMBEY