^#smrgSAHAF İslâm Coğrafyacılarına Göre Türkler ve Türk Ülkeleri - 1998

Bu çalışma islâm kaynaklarında Türkler hakkında verilen bilgileri derli toplu Türk okuyuculara tanıtmak ve onların hizmetine sunmak maksadiyle yaptığımız çalışmaların bir devamıdır. Bu çalışmada klâsik islâm coğrafyacılarının ve birkaç önemli tarihçinin eserlerinde Türkler ve Türk ülkeleri hakkında verilen kısımların tercümelerini Üç bölüm halinde ve her bölümde en eskiden yeniye doğru tarih sırasına göre okuyucuların istifadesine sunmaya çalıştık. Yalnız, daha sonraki bazı unvan ve terimleri açıklayıcı olması dolayısıyla Divânü Lügat el-Türk ve Mücmel el-tavârih'ten tercüme ettiğimiz kısımları birinci bölümün başına aldık. En sonda ise, epeyce Türk nüfusu bulunması dolayısıyla Ibn Hav-kal ve el-Makdisî'nin eserlerinin Mâverâünnehr (Horosan'ın Haytal) bölgesiyle ilgili kısımlarının tercümelerini verdik. Şu hususu bilhassa belirtmek gerekir ki, bu eserlerde bahsedilen Türkler umumiyetle müslüman olmamış ve İslâm dâiresine girmemiş Türklerdir. Klâsik islâm müellifleri Türk kelimesiyle umumiyetle İslâmiyet'i kabul etmemiş (kâfir) Türkleri kastederler. Bu eserlere IV(X.) asrın başlarında müslü-mau olan Bulgar Türklerinin ve Karahanlıların durumları hakkında, bir iki kaynak dışında, tafsilâtlı bilgi verilmez. Tercümesini verdiğimiz bu metinlerden, sâdece Makdîsi bir yerde Buğrahan (Karahanhlar hâkânı)Man bahseder. Bu eserlere bakılınca, ilk anda Türklerin hepsinin kâfir olduğu, aralarında müslüman olanların pek fazla olmadığı intibaı uyanır. (Kitaptan)