#smrgKİTABEVİ İstanbul Darülfünunu'nda Alman Müderrisler 1915 - 1918 CİLTLİ -
Birinci Dünya Savaşı sırasında da yabancı öğretim elemanları getirtilerek, günümüzde de bir tutku olarak devam eden reform çabalarının ilk örneklerinden biri Darülfünun'da yapılmak istendi. Günün koşulları içinde Türk-Alman ittifakının bir sonucu olarak bu öğretim elemanları Almanya'dan sağlandı. Bu kapsamda üçü İstanbul'da bulunan ve on yedisi Almanya'dan gelen yirmi Alman ve Avusturya-Macaristan uyruklu bir Macar müderris olarak görevlendirilerek, bunlara Alman uyruklu altı teknik yardımcı da eklendi. Böylece Türkiye'de ilk kez bir okula aynı anda bu kadar çok sayıda yabancı öğretim elemanı gelmiş oldu.
O günün deyişiyle Alman müderrisler, 1915-1918 yılları arasında Türkiye'de üç yıl kalmış ve Mondros Mütarekesi sonucunda Türkiye'den ayrılmışlardır. Alman müderrislerin, bu dönem içinde kalıcı nitelikte fazla bir etkileri olmadı, bir Alman Üniversitesi kurma girişimleri başarıya ulaşamadı, kurmaya giriştikleri sivil meteoroloji ağı ve teşkilâtı da Mütareke'nin hemen ardından dağıtıldı ve kurdukları enstitülerin çoğu kapatıldı. Kalıcı etki olarak bir Türkiye Jeoloji Kurumu kurma düşüncesi varlığını sürdürerek 1930'lu yıllarda Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü'nün kuruluşu ile sonuçlanacak, bunun yanısıra üç Alman müderrisin 1917'de başlattıkları kimyagerlik öğretimi gelişerek varlığını sürdürecektir.
İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, daha önce yine Prof. Dr. Emre Dölen'in 5 ciltlik Türkiye Üniversite Tarihi'ni yayınlayarak, adeta "kendi kendine" yüklendiği bir misyonu bu eserle de sürdürerek, üniversite tarihimize önemli bir katkıda daha bulunuyor. Akademik dünyamızın özellikle kendi tarihine hiç de meraklı olmadığını bildiğimiz için, Prof. Dölen'e değerli çalışmalarından dolayı ne kadar teşekkür etsek azdır.
EMRE DÖLEN 14 Haziran 1945'te İstanbul'da doğdu. Orta öğrenimini Pendik Lisesi'nde tamamladıktan sonra 1962'de İ. Ü. Fen Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü'ne girdi ve İ. Ü. Kimya Fakültesi'nden Kimya Yüksek Mühendisi olarak mezun oldu. Oldukça uzun süren öğrenciliği sırasında dönemin öğrenci olayları içinde etkin bir biçimde yer aldı. 1969'da İ. Ü. Kimya Fakültesi Anorganik Kimya Kürsüsü'ne asistan olarak girdi, 1972'de doktorasını verdi ve 1979'da doçent oldu. Asistanlığı sırasında iki dönem asistan temsilcisi olarak Fakülte Yönetim Kurulu üyeliği yaptı. Dönemin fakülte dekanı tarafından doçentliğinin engellenmesi ve kendisinin öğretim mesleğinden çıkartılması konusunda başarısızlıkla sonuçlanan çeşitli girişimlerde bulunuldu. 1979'da İstanbul İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi'ne bağlı Eczacılık Yüksek Okulu'na (günümüzde Marmara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi) geçti ve 1980-1981 döneminde bu okulun yöneticiliğini yaptı. 1988'de burada Analitik Kimya Profesörü oldu ve 2012'de yaş sınırlaması nedeniyle emekliye ayrıldı. 1999-2002 döneminde Eczacılık Fakültesi Dekanlığı ve 1999-2001 döneminde Rektör Yardımcılığı görevlerinde bulundu. Bilim ve kimya tarihine 1960'lı yıllarda ilgi duymaya başladı ve 1980'li yılların sonlarında yoğun olarak bu alana yöneldi. 19. yüzyılda modern bilimin ve kimyanın Türkiye'ye girişi ve eğitim tarihi üzerinde yoğunlaştı. Kimya alanındaki çok sayıda ders kitabı ve bilimsel araştırma makalelerinin yanında yoğunlaştığı bilim tarihi alanında yurtiçinde ve yurtdışında yayınlanmış çok sayıda araştırması ve bilim tarihine ilişkin ders notları dışında Açıklamalı Türkiye Kimya Dergileri Bibliyografyası [1990], Tekstil Tarihi [1992], Osmanlılarda Kimyasal Semboller ve Formüller [1993], Cumhuriyet Dönemi Türkiye Kimya Tarihi Yayınları Bibliyografyası [2002], Darülfünun'dan Günümüze Üniversite Yayıncılığı ve Yaşamı [Nuran Yıldırım ile birlikte, 2003], İlk Çimento Fabrikamızın Öyküsü [Murat Koraltürk ile birlikte, 2004 ve 2013], Türkiye Üniversite Tarihi [2009-2010, 5 cilt] olmak üzere bilim, eğitim ve teknoloji tarihi alanında yayınlanmış çeşitli kitapları vardır. Uzun yıllar Türk Bilim Tarihi Kurumu yönetim kurulu üyeliği yapmıştır.
Birinci Dünya Savaşı sırasında da yabancı öğretim elemanları getirtilerek, günümüzde de bir tutku olarak devam eden reform çabalarının ilk örneklerinden biri Darülfünun'da yapılmak istendi. Günün koşulları içinde Türk-Alman ittifakının bir sonucu olarak bu öğretim elemanları Almanya'dan sağlandı. Bu kapsamda üçü İstanbul'da bulunan ve on yedisi Almanya'dan gelen yirmi Alman ve Avusturya-Macaristan uyruklu bir Macar müderris olarak görevlendirilerek, bunlara Alman uyruklu altı teknik yardımcı da eklendi. Böylece Türkiye'de ilk kez bir okula aynı anda bu kadar çok sayıda yabancı öğretim elemanı gelmiş oldu.
O günün deyişiyle Alman müderrisler, 1915-1918 yılları arasında Türkiye'de üç yıl kalmış ve Mondros Mütarekesi sonucunda Türkiye'den ayrılmışlardır. Alman müderrislerin, bu dönem içinde kalıcı nitelikte fazla bir etkileri olmadı, bir Alman Üniversitesi kurma girişimleri başarıya ulaşamadı, kurmaya giriştikleri sivil meteoroloji ağı ve teşkilâtı da Mütareke'nin hemen ardından dağıtıldı ve kurdukları enstitülerin çoğu kapatıldı. Kalıcı etki olarak bir Türkiye Jeoloji Kurumu kurma düşüncesi varlığını sürdürerek 1930'lu yıllarda Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü'nün kuruluşu ile sonuçlanacak, bunun yanısıra üç Alman müderrisin 1917'de başlattıkları kimyagerlik öğretimi gelişerek varlığını sürdürecektir.
İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, daha önce yine Prof. Dr. Emre Dölen'in 5 ciltlik Türkiye Üniversite Tarihi'ni yayınlayarak, adeta "kendi kendine" yüklendiği bir misyonu bu eserle de sürdürerek, üniversite tarihimize önemli bir katkıda daha bulunuyor. Akademik dünyamızın özellikle kendi tarihine hiç de meraklı olmadığını bildiğimiz için, Prof. Dölen'e değerli çalışmalarından dolayı ne kadar teşekkür etsek azdır.
EMRE DÖLEN 14 Haziran 1945'te İstanbul'da doğdu. Orta öğrenimini Pendik Lisesi'nde tamamladıktan sonra 1962'de İ. Ü. Fen Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü'ne girdi ve İ. Ü. Kimya Fakültesi'nden Kimya Yüksek Mühendisi olarak mezun oldu. Oldukça uzun süren öğrenciliği sırasında dönemin öğrenci olayları içinde etkin bir biçimde yer aldı. 1969'da İ. Ü. Kimya Fakültesi Anorganik Kimya Kürsüsü'ne asistan olarak girdi, 1972'de doktorasını verdi ve 1979'da doçent oldu. Asistanlığı sırasında iki dönem asistan temsilcisi olarak Fakülte Yönetim Kurulu üyeliği yaptı. Dönemin fakülte dekanı tarafından doçentliğinin engellenmesi ve kendisinin öğretim mesleğinden çıkartılması konusunda başarısızlıkla sonuçlanan çeşitli girişimlerde bulunuldu. 1979'da İstanbul İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi'ne bağlı Eczacılık Yüksek Okulu'na (günümüzde Marmara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi) geçti ve 1980-1981 döneminde bu okulun yöneticiliğini yaptı. 1988'de burada Analitik Kimya Profesörü oldu ve 2012'de yaş sınırlaması nedeniyle emekliye ayrıldı. 1999-2002 döneminde Eczacılık Fakültesi Dekanlığı ve 1999-2001 döneminde Rektör Yardımcılığı görevlerinde bulundu. Bilim ve kimya tarihine 1960'lı yıllarda ilgi duymaya başladı ve 1980'li yılların sonlarında yoğun olarak bu alana yöneldi. 19. yüzyılda modern bilimin ve kimyanın Türkiye'ye girişi ve eğitim tarihi üzerinde yoğunlaştı. Kimya alanındaki çok sayıda ders kitabı ve bilimsel araştırma makalelerinin yanında yoğunlaştığı bilim tarihi alanında yurtiçinde ve yurtdışında yayınlanmış çok sayıda araştırması ve bilim tarihine ilişkin ders notları dışında Açıklamalı Türkiye Kimya Dergileri Bibliyografyası [1990], Tekstil Tarihi [1992], Osmanlılarda Kimyasal Semboller ve Formüller [1993], Cumhuriyet Dönemi Türkiye Kimya Tarihi Yayınları Bibliyografyası [2002], Darülfünun'dan Günümüze Üniversite Yayıncılığı ve Yaşamı [Nuran Yıldırım ile birlikte, 2003], İlk Çimento Fabrikamızın Öyküsü [Murat Koraltürk ile birlikte, 2004 ve 2013], Türkiye Üniversite Tarihi [2009-2010, 5 cilt] olmak üzere bilim, eğitim ve teknoloji tarihi alanında yayınlanmış çeşitli kitapları vardır. Uzun yıllar Türk Bilim Tarihi Kurumu yönetim kurulu üyeliği yapmıştır.
