#smrgKİTABEVİ Kadınlık Daima Bir Muamma: Osmanlı Kadın Yazarların Romanlarında Modernleşme -
Tanzimat'tan sonra oluşan siyasal, kültürel gelişmelerin kadın hareketine hazırladığı zeminin, kadınların dergi ve gazetelerde kolektif olarak şekillendirdiği edebiyat geleneğinin, Osmanlı kadın yazarların romanlarında modernleşmenin izleri sürülüyor kitapta.
Hem kadının serüveni otuz roman analiz edilerek çiziliyor, hem unutturulan kadın yazarların yazmak, varolmak, ben diyebilmek için, kadın hakları için verdikleri mücadele hatırlatılıyor. Geleneğin ürettiği kodlarla mücadele ettiği için yalnızlaşan yeni kadının annesizliği; kadının kimliğini tehdit eden baba, kardeş, kayınvalide, koca gibi baskı figürleri ile bu yeni kadın karşısında bocalayan “aşırı alafrangalaşmış”, “zayıf karakterli” ve aydın erkeklerin ruhsal dengelerini yitirişi ele alınıyor.
Halide Edib'in Heyûlâ adlı romanında bir erkek karaktere söylettiği “Kadınlık daima bir muamma!” cümlesinden esinlenen kitap, kadınlığın erkeklerin gözünden bir bilmece gibi hep gizemli ve anlaşılmaz bir varlık olarak sunulmasının derinlerine inmeye, edebiyatın mahiyetini anlamaya çalışıyor.
İÇİNDEKİLER
Önsöz
Giriş
Birinci Bölüm
Osmanlı Kadınlarının Özneleşme Mücadeleleri
A. Tanzimat Sonrası Reformlar ve Kadın Hareketinin Yükselişi
1. Siyasal ve Kültürel Gelişmeler
2. Kadın Sorunu ve Terakki Fikri
3. Terakki Düşüncesinden Kadınlık Mefkûresine (1876-1908)
4. "Kadınlık Yalnız Meyve Değildir!"
B. Kadın Olarak Yazmak
1. Kadınların Edebiyatı
2. Kadın Kimliğini Simgeleştirmede Toplumsal Cinsiyetin Rolü
3. Osmanlı-Türk Romanında Kadın İmgesinin Dönüşümü
İkinci Bölüm
Kadın Üzerindeki Baskı Mekanizmaları ve Yalnızlaşma
A. Anneler ve Öksüz Kızları: Kadınlık Mirasının Reddi
B. İhtiyatsız Babalardan Kötücül Üvey Annelere ve Fitne Fücur Kayınvalidelere
C. Dandini Beylerden Maksat Adamlarına Kadın Erkek İlişkilerinin Tipolojisi
1. Bir Zevcin Anatomisi
2. "İzdivacı Oyuncak Zannedenlerden Değilim!"
3. Gizemliliğin Morfolojisi, Skopofili ve Fetiş Nesnesi Olarak Kadın
4. Histerik Erkekler, Melankolik Kadınlar
D. Soğuk Odalardan Sisli Gecelere Yalnız Kadınlar
Üçüncü Bölüm
Modernleşme Sürecinde Kadın Kimliği
A. Kolektif Bir Kadınlık Değerine Doğru
B. Serbest Zaman, Sanat ve Çalışma
C. Kadın Okur ve Tersine Etkilenme
D. Gayya Kuyusuna Düşen Kadınlar
Sonuç
Ek: İrdelenen Romanların Özetleri
Kaynaklar
Dizin
YAZAR Ayşegül Utku Günaydın 1979'da İzmir'de doğdu. 2001'de Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü'nden mezun oldu. Aynı üniversitede İletişim Bilimleri'nde yüksek lisans yaptı. 2001 yılında Aydın Doğan Vakfı'nın Genç İletişimciler Yarışması'nda en iyi röportaj dalında “Eşekli Kütüphaneci” adlı yazısıyla birincilik ödülü aldı. Cumhuriyet, Milliyet, Radikal Kitap gibi çeşitli gazetelerde, Varlık, Millî Folklor ve Pasaj gibi dergilerde yazıları yayımlandı. 2003'te başladığı Bilkent Üniversitesi Türk Edebiyatı yüksek lisans programından 2007'de “Tanzimat Romanında Kamusal Alan ve Serbest Zaman Etkinlikleri” başlıklı teziyle mezun oldu. Halen aynı üniversitede “Cumhuriyet Öncesi Kadın Yazarların Romanlarında Toplumsal Cinsiyet ve Kimlik Sorunsalı (1877-1923)” başlıklı teziyle doktora düzeyindeki çalışmalarını sürdürmekte, bir yandan da Işık Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi'nde dersler vermektedir.
Tanzimat'tan sonra oluşan siyasal, kültürel gelişmelerin kadın hareketine hazırladığı zeminin, kadınların dergi ve gazetelerde kolektif olarak şekillendirdiği edebiyat geleneğinin, Osmanlı kadın yazarların romanlarında modernleşmenin izleri sürülüyor kitapta.
Hem kadının serüveni otuz roman analiz edilerek çiziliyor, hem unutturulan kadın yazarların yazmak, varolmak, ben diyebilmek için, kadın hakları için verdikleri mücadele hatırlatılıyor. Geleneğin ürettiği kodlarla mücadele ettiği için yalnızlaşan yeni kadının annesizliği; kadının kimliğini tehdit eden baba, kardeş, kayınvalide, koca gibi baskı figürleri ile bu yeni kadın karşısında bocalayan “aşırı alafrangalaşmış”, “zayıf karakterli” ve aydın erkeklerin ruhsal dengelerini yitirişi ele alınıyor.
Halide Edib'in Heyûlâ adlı romanında bir erkek karaktere söylettiği “Kadınlık daima bir muamma!” cümlesinden esinlenen kitap, kadınlığın erkeklerin gözünden bir bilmece gibi hep gizemli ve anlaşılmaz bir varlık olarak sunulmasının derinlerine inmeye, edebiyatın mahiyetini anlamaya çalışıyor.
İÇİNDEKİLER
Önsöz
Giriş
Birinci Bölüm
Osmanlı Kadınlarının Özneleşme Mücadeleleri
A. Tanzimat Sonrası Reformlar ve Kadın Hareketinin Yükselişi
1. Siyasal ve Kültürel Gelişmeler
2. Kadın Sorunu ve Terakki Fikri
3. Terakki Düşüncesinden Kadınlık Mefkûresine (1876-1908)
4. "Kadınlık Yalnız Meyve Değildir!"
B. Kadın Olarak Yazmak
1. Kadınların Edebiyatı
2. Kadın Kimliğini Simgeleştirmede Toplumsal Cinsiyetin Rolü
3. Osmanlı-Türk Romanında Kadın İmgesinin Dönüşümü
İkinci Bölüm
Kadın Üzerindeki Baskı Mekanizmaları ve Yalnızlaşma
A. Anneler ve Öksüz Kızları: Kadınlık Mirasının Reddi
B. İhtiyatsız Babalardan Kötücül Üvey Annelere ve Fitne Fücur Kayınvalidelere
C. Dandini Beylerden Maksat Adamlarına Kadın Erkek İlişkilerinin Tipolojisi
1. Bir Zevcin Anatomisi
2. "İzdivacı Oyuncak Zannedenlerden Değilim!"
3. Gizemliliğin Morfolojisi, Skopofili ve Fetiş Nesnesi Olarak Kadın
4. Histerik Erkekler, Melankolik Kadınlar
D. Soğuk Odalardan Sisli Gecelere Yalnız Kadınlar
Üçüncü Bölüm
Modernleşme Sürecinde Kadın Kimliği
A. Kolektif Bir Kadınlık Değerine Doğru
B. Serbest Zaman, Sanat ve Çalışma
C. Kadın Okur ve Tersine Etkilenme
D. Gayya Kuyusuna Düşen Kadınlar
Sonuç
Ek: İrdelenen Romanların Özetleri
Kaynaklar
Dizin
YAZAR Ayşegül Utku Günaydın 1979'da İzmir'de doğdu. 2001'de Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü'nden mezun oldu. Aynı üniversitede İletişim Bilimleri'nde yüksek lisans yaptı. 2001 yılında Aydın Doğan Vakfı'nın Genç İletişimciler Yarışması'nda en iyi röportaj dalında “Eşekli Kütüphaneci” adlı yazısıyla birincilik ödülü aldı. Cumhuriyet, Milliyet, Radikal Kitap gibi çeşitli gazetelerde, Varlık, Millî Folklor ve Pasaj gibi dergilerde yazıları yayımlandı. 2003'te başladığı Bilkent Üniversitesi Türk Edebiyatı yüksek lisans programından 2007'de “Tanzimat Romanında Kamusal Alan ve Serbest Zaman Etkinlikleri” başlıklı teziyle mezun oldu. Halen aynı üniversitede “Cumhuriyet Öncesi Kadın Yazarların Romanlarında Toplumsal Cinsiyet ve Kimlik Sorunsalı (1877-1923)” başlıklı teziyle doktora düzeyindeki çalışmalarını sürdürmekte, bir yandan da Işık Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi'nde dersler vermektedir.
