^{#smrgKİTABEVİ} Kalmuk İstilası ve Türk Dünyasına Etkileri - 2021

Çin'de Yüan Hanedanlığı'nın dağılmasından sonra Moğolistan'a dönmeye başlayan Moğollar, doğu ve batı olmak üzere iki ana kola ayrıldı. Batı Moğollar içerisinde önemli bir kısmı teşkil eden Kalmuklar, özellikle XVII. yüzyılın başından itibaren büyük bir göç ve istila hareketi başlattılar. Türkistan içlerinden Kırım Hanlığı'na kadar uzanan büyük coğrafyada gerçekleşen Kalmuk hareketi, Kazaklar, Kırgızlar, Özbekler, Türkmenler, Karakalpaklar, Başkurtlar, Nogaylar ve Tatarlar üzerinde telafisi çok güç bir sürece neden oldu. Kalmuk istilasından kaçan toplulukların bir kısmı yerlerini terk etmek zorunda kalırken, bir kısmı da büyük nüfus kayıpları yaşadı. Yaklaşık yüz elli yıl süren istila süreci sonunda ortaya çıkan parçalanmış siyasi yapı ve birbirinden kopan boylar, Çarlık Rusyası'nın Türkistan içlerine, Çin İmparatorluğu'nun da Doğu Türkistan'a sarkmasına neden oldu. Bu durum XIX. yüzyılın tümü ve XX. yüzyıl başlarında Türk dünyasının genel görüntüsünü ortaya çıkardı. Kalmuk İstilası ve Türk Dünyasına Etkileri başlıklı bu çalışmamızın birinci bölümünde Kalmuk hareketi öncesi Türkistan'ın genel durumu ortaya konuldu. İkinci bölümde Kalmukların kim olduğu, istila süreci ve Türk dünyasına etkileri üzerinde durulurken, son bölümde istila sonrası siyasal, sosyo-kültürel, ekonomik durum aktarılmaya çalışılmıştır.