^{#smrgKİTABEVİ} Karşılaştırmalı Tarihi Türk Yazı Dilleri Grameri - Fiil Çekimi -

Karşılaştırmalı olarak tasarlanan ve tarihî metinlerden alınan örneklere dayandığı için tasvirî bir nitelik de taşıyan bu eserde; Köktürk Türkçesi, Eski Uygur Türkçesi, Karahanlı Türkçesi, Harezm Türkçesi, Kıpçak Türkçesi, Çağatay Türkçesi ve Eski Anadolu Türkçesi'nde fiil çekimi konu alınmıştır. Ağır akademik havadan uzak, sade ve anlaşılır bir dille yazılan eserde fiil çekiminin üç temel unsurunu oluşturan şekil ve zaman unsuru, kişi unsuru ile soru unsuru ayrıntılı olarak incelenmiştir. Bunun için öncelikle soru ve kişi unsuru hakkında bilgi verildikten sonra basit ve birleşik çekimi oluşturan şekil ve zaman unsuru ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır.

Basit çekimi oluşturan bildirme ve tasarlama kiplerinin tarihî yazı dillerindeki çekimleri hakkında genel bilgi verildikten sonra bu kiplerin olumlu çekimleri, örnekleri varsa olumsuz çekimleri ile soru çekimlerinin örnek çekimleri verilmiştir. Daha sonra tarihî metinlerden alınan örneklerde yer alan şekil ve zaman unsuru, kişi unsuru ile varsa soru unsuru hakkında bilgi verildikten sonra bu unsurların ses uyumlarına bağlı olup olmadıkları sebepleriyle birlikte açıklanmıştır.

Hikâye birleşik çekimi, rivayet birleşik çekimi ve şart birleşik çekimi ana başlıkları altında ele alınan birleşik çekimde ise, metinlerde tespit edilen bildirme ve tasarlama kiplerinin olumlu ve olumsuz birleşik çekimleri ile varsa soru birleşik çekimlerine ilişkin genel bilgi, örnek çekimler ve tarihî metinlerden alınan örneklere yer verilmiştir. Ayrıca basit ve birleşik çekimi oluşturan her kipin farklı yazı dillerindeki ifade edilme şekilleri arasındaki benzer ve farklı durumlara dikkat çekilerek karşılaştırma yoluna gidilmiştir.

Böylece örneklerden yola çıkılarak tarihî yazı dillerindeki fiil çekiminin özellikleri, tarihî gelişimi, diğer tarihî ve çağdaş yazı dilleriyle benzer ve farklı yanları ortaya konmaya çalışılmıştır.