^{#smrgKİTABEVİ} Kasideye Medhiye : Biçime, İşleve ve Muhtevaya Dair Tespitler - 2012

Yaygın olarak Divan Edebiyatı adıyla bilinen klasik dönem Osmanlı edebiyatı üzerine Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları üstbaşlığıyla dokuz yıldan bu yana gerçekleştirilmekte olan akademik çalıştay dizisi, kendi alanındaki en nitelikli, kapsamlı ve istikrarlı toplantılardan biridir. Temelini bu toplantılarda sunulan bildirilerin oluşturduğu makale derlemeleri ise sekiz yıldan beri düzenli bir şekilde yayımlanmakta olup her yıl Osmanlı edebiyatının farklı bir yönünü geniş bir perspektif içinde tartışan yerli ve yabancı akademisyenlerin özgün yazılarını bir araya getirmekte, bu alanla ilgili çalışmalara önemli bir katkı sunmaktadır.

Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları'nın "kaside"ye ayrılan sekizinci sayısı yayınevimiz tarafından araştırmacıların ve meraklıların istifadesine sunulmuş bulunmaktadır. Bilindiği gibi kökeni Arap edebiyatına dayanmakla beraber İslamiyetin yayılmasına paralel olarak Fars ve Türk edebiyatlarının başat şiir formlarından biri haline gelen kaside, temelde bir övgü (medhiye) şiiridir. Bununla beraber muhtevası ve tarihî gelişimi bakımından kasideyi edebiyat tarihinin sınırları içine hapsetmek mümkün değildir. Hz. Muhammed'e sunulan Kaside-i Bürde'den Tanzimat döneminin ilk aydınlarından Âkif Paşa'nın Adem Kasidesi'ne uzanan çizgi içinde yer alan ve farklı dillerde yazılan binlerce kaside sadece edebiyat tarihine değil aynı zamanda toplum, din, kültür, siyaset ve zihniyet tarihine ait zengin bir malzemeyi de içinde barındırmaktadır. Dolayısıyla ülkemizde yakın zamanlara kadar "dalkavukluk yapmak için yazılan şiir" şeklinde sığ bir yaklaşıma maruz kalan kaside aslında ilgili alanlar için tahmin edilenden çok daha fazla öneme sahip bir şiir biçimi ve türüdür.

Nitekim bu derlemede de -Türk edebiyatı merkezli bir yaklaşım ön planda tutulmakla beraber- "kaside"nin her açıdan daha geniş bir çerçeve içinde ele alınmasına gayret edilmiştir. İlk defa burada yayımlanan özgün makalelerin yanısıra konunun uzmanı olan yabancı araştırmacıların özellikle Arap ve Fars kasideleri üzerine daha önce yayımlanmış olan önemli makalelerinden yapılan çevirilerle kasideye farklı bakışların tanınmasına çalışılmıştır.

Dolayısıyla Kasideye Medhiye bu yönüyle hem Osmanlı dönemi Türk edebiyatını temel referans noktası alan hem de Osmanlıyla ve edebiyatla sınırlı kalmayan bir muhtevaya sahiptir.

GİRİŞ - Selim S. Kuru Kasîdeden kasıt nedir?

KASÎDENİN ÇERÇEVESİ
Walter Andrews-Mehmet Kalpaklı Kasîdenin Ekonomisi: vuslat, intisâb, pazarlık Jocelyn Sharlet Hâmîler ve başka bağlılıklar: el-Sanevberî, Küşacim ve Ehli- Beyt için yazdıkları kasîdeler
Hatice Aynur - Didem Havlioğlu Medhiyenin cinsiyeti: kadınlara yazılmış kasîdeler (1566-1603)

KASÎDENİN BİÇİMİ
Halil Çeltik Şekilden türe kasîde tarzı
Mine Mengi Kasîde nesîpleri üzerine bir değerlendirme

KASÎDE OKUMALARI
Yorgo Dedes - Stefan Sperl "Her varak bir nüktedür gülşende": Üç Osmanlı kasîdesine Arap qa??desi açısından bir bakış
Yorgo Dedes - Stefan Sperl "In the Rose-bower every Leaf is a Page of Delicate Meaning": An Arabic Perspective on Three Ottoman Kasides
Tülün Değirmenci Şiirin resmi: Nâdirî'nin kasîdeleri Nakşî'nin tasvirleri

KASİDENİN ARKAPLANI
Ebubekir S. Şahin Medh ve hamd kavramları çerçevesinde medhiye üslûbu üzerine
Yaşar Aydemir Memdûhun vasıfları ve gelenek

KASÎDENİN TARİHSELLİĞİ
Murat Karavelioğlu Tarihin edebiyatı: 15. ve 16. yüzyıl kasîdelerinde tarihî arka plan
Abdullah Uçman Kasîdenin 19. yüzyıldaki serüveni

EKLER
J.C. Bürgel Güç söylemi olarak kaside ve İslâmlaşmasi: bazı gözlemler
Suzanne Pinckney Stetkevych Geçiş ve itaat: Peygambere övgü (na't) Ka'b bin Züheyr ve İslâmî kasîde
Michael Glünz Şiir geleneği ve toplumsal değişme: Moğol istilası sonrası İran'da Farsça kasîde
James Montgomery Kasîdenin tutarsızlıkları: Erken Dönem Arap şiirinde gelenek ve uygulama