^#smrgSAHAF Köy Enstitüleri ve Ötesi - 2005

Osmanlı İmparatorluğu'nun 1908-1918 dönemini kapsayan son on yılında, ülkenin kaderinde söz sahibi güç olan İttihat ve Terakki Cemiyeti, Osmanlı Devleti'nin imzaladığı Mondros Ateşkes Antlaşması'yla yenilgiyi kabul edip siyasi varlığına son verecek ve liderleri yurdu terk edecektir. Elinizdeki kitap, söz konusu döneme, yurtdışına kaçarak mücadelelerine devam eden İttihatçı liderlerin sürgün yaşamlarına ve faaliyetlerine ışık tutmaktadır.

Arif Cemil Bey ise vatandan ayrıldıktan sonra, Berlin'de kimliğini gizleyip Talat Paşa'nın yakınında yer alan ve gerçek kimliğini bilen sınırlı sayıdaki kişilerden biri olarak, Talat Paşa başta olmak üzere Enver Paşa, Cemal Paşa ve Bahaeddin Şakir gibi önde gelen İttihatçı liderlerin çalışmalarının yakın tanığı olmuştur. 1922 yılında Tevhid-i Efkâr Gazetesi sahibi Velid Ebuzziya Bey'in teklifi üzerine yayınlanan bu hatıralar, o dönemde, "Enver ve İttihatçılık Propagandası" yaptığı yönünde eleştirilere de maruz kalmıştır.

Arif Cemil Bey'in Hatıraları, Talat Paşa'nın ruh halinden vatan hasretine, Milli Mücadele'ye bakışından yurtdışında faaliyet gösteren akımların Talat Paşa'ya yaptığı ilginç tekliflere ve önemli siyasi şahsiyetlerle temaslarına, Enver Paşa'nın maceralı Rusya yolculuğu ve faaliyetlerinden ' Mustafa Suphi ve Türk Komünistlerine, Arnavut İsyanlarından Ermeni meselesine kadar birçok konuyu da içeren önemli bir kaynaktır. (Arka kapaktan)