^{#smrgKİTABEVİ} Marksistler 2 : Sosyalizmin Enternasyonalizmle Sınavı - 2022

Yazar, birinci ciltte Marx ile Engels'in Avrupa çapında yaşanan 1848 devrimlerinden başlayarak, Birinci Enternasyonal'den geçerek, ta 1889'da İkinci Enternasyonal'in Marksist bir örgüt olarak oluşumuna kadar ulaşan pratik mücadelesinin nasıl teori ve programın harcını kardığını göstermiştir. Hedef Avrupa devrimidir, araç Enternasyonal'dir, kurulacak devlet Avrupa çapında olmalıdır. 1917 Ekim Devrimi'nin önderi Lenin ise Avrupa devriminden dünya devrimine sıçramıştır çünkü kapitalizm artık bir dünya sistemidir.

Savran'a göre, Lenin sonrası sosyalizmi, klasik Marksizmin bütün kurucu atalarının enternasyonalizmi ile tek tek devrimlerin milliyetçi bir çerçeveye hapsolması arasındaki çelişkinin ürünüdür. Bu ikisi arasındaki mücadeleden doğan “milli komünizm”, yazara göre Marksizm açısından programın tanınmaz hale gelişi, 20. yüzyılın koşullarından doğan bürokrasi açısından ise bir savunma mevzii olmuştur. Savran, Marksizmin yeniden insanlığın özgürleşme mücadelesinin kılavuzu haline gelebileceğini, ama bunun ancak 20. yüzyılın derslerini çıkarma koşuluyla mümkün olacağını öne sürüyor.