^#smrgDERGİ Matematik Dünyası - Olasılık Teorisi - Cumhuriyet'in 100. Yılı-Sayı: 115 Yıl: 30 2023

Dergimizin 30'uncu, derneğimizin 75'inci ve Cumhuriyetimizin 100'üncü yılı olan 2023'ü bitirirken, çok severek yürüttüğüm editörlük görevini tamamlıyor ve bu görevi başarıyla yürüteceğine inandığım Sibel Özkan'a devrediyorum. TMD Yönetim Kurulu'nun, önceki editörlerin, yazarların, gönüllülerin ve okurların desteği olmadan bu görevi başarmak çok daha güç olurdu. Başta önceki TMD Başkanı Ergün Yalçın, önceki editörlerimiz Alp Eden ve Ali Nesin olmak üzere son üç yılda tavsiyelerini ve desteklerini esirgemeyen herkese bir kez daha teşekkür ederim. 30 yıllık arşivimizi çevrimiçi erişilebilir kılmak için çalışan arşiv gönüllülerimize, tanıtım için çalışan tanıtım gönüllülerimize, yayın kuruluna, kapak konusu editörlerimize, yazarlarımıza, hakemlerimize, Türkçe editörümüze, teknik destek sorumlumuza ve basım-dağıtım işleri için Nesin Yayınevi'ne ayrıca teşekkür ederim.
Bu sayımızın kapak konusu "Olasılık Teorisi". Bize kısa bir ders sunan Ümit Işlak'a teşekkür ederiz. En temel tanımlardan başlayan giriş yazısı, koşullu olasılık, Bayes Teoremi, beklenen değer ve büyük sayılar kanunuyla devam ediyor ve Ramsey sayılarıyla son buluyor. Olasılık öğrenmek isteyenler için kaçırılmayacak bir fırsat sunuyoruz.
Elektronik haberleşmenin son sürat yaygınlaşmasıyla birlikte, özellikle ülkemizde, çok az kullanılan mektup-posta servisi yavaş yavaş hayatımızdan çıkıyor. Bununla birlikte, eskinin bir güzelliğine daha veda ediyoruz: Pullar. Bazıları için eski önemini yitirmiş olsa da tarihi pullarla takip etmek mümkün. Matematik tarihi araştırmacısı Robin Wilson'ın 8. Avrupa Matematik Kongresi'nde sunduğu "Avrupa Matematiği: Pullardaki Tarih" başlıklı halka açık konuşmasının bir çevirisini bu sayımızda sizinle paylaşıyoruz. Robin Wilson'a 8ECM kitabında yayınlanan yazısını dergimizde de yayınlamamıza izin verdiği için teşekkür ederiz.
Birinci bölümünü 116. sayımızda yayınladığımız "Tropikal Geometri" yazılarının ikincisi Enis Kaya ve Esra Sert'in sunumuyla yine dergimizde yer alıyor. Bu yazıda biraz daha derinlere iniyor ve tropikal varyetelerin yapı teorimini öğreniyoruz.
Eğitim köşesinde de matematik tarihine vurgu yapıyoruz. İlk yazımızda Ali Bülbül ve Nazan Sezen Yük-sel'in matematik tarihinin matematik öğrenimine yansımalarını tartıştıkları yazıyı severek okuyacaksınız. Bu yansımaların güzel örnekleri için kapak konumuz yazarı Ümit Işlak'ın dipnotlarını mutlaka okuyun!İkinci yazımızsa tarihsel gelişimiyle birlikte "1" ve "birim" kavramlarının üzerine eğiliyor.
Sabit köşelerimizde Muhammed Uludağ'ın Kısa Kısa haberleri, İlham Aliyev ve ortak yazarlarının hazırladığı 27. Antalya Ulusal Matematik Olimpiyatı Final sınavı ve çözümleri, Ezgi Kantarcı Oğuz'un Eureka, Refail Alizade'nin Problemler ve Çözümler'i ile Kıvanç Çefle'nin Satranç problemleri sizleri bekliyor. Ters Açı köşesinde Alp Eden, Karl Marx'ın matematik elyazmalarından ve matematiğe olan ilgisinden bahsediyor.
Siz çok değerli okuyucularımıza, editör olarak son defa veda ederken MD'yi gelecek kuşaklara aktarma görevimizi yerine getireceğimize inanıyorum. 30 yıldır dergimizi ayakta tutarak, yüzlerce belki binlerce matematiksevere matematiği daha çok sevdirerek zoru başardığımızı düşünüyorum. Ülke matematikçileri olarak, artık daha zor görevlere hazır olduğumuzu hissediyorum! Ancak Cumhuriyetimizin 100. yılında da daimi görevlerimizi hiç aklımızdan çıkarmıyor, sürekli kendimize hatırlatıyoruz. Cumhuriyete sahip çıkmanın Cumhuriyet kültürüne sahip çıkmayı da içerdiğini unutmuyoruz. Çelişkiye düştüğümüzde kendi sözlerine karşı bilimi tercih etmemizi öğütleyen, bilimin dili olan matematiğe verdiği önemi yazdığı geometri kitabında da görebileceğimiz Mustafa Kemal Atatürk'ü saygıyla ve özlemle anıyoruz.
İyi okumalar dilerim. - Olcay Coşkun