^#smrgSAHAF Meclis-i Mabusan ve Mecalis-i Âyan Tutanak Terimleri Sözlüğü -

TBMM idari Teşkilatı olarak belirlediğimiz örnek olma ve en iyi olma hedefimize yönelik olarak sürekli yeni projeleri hayata geçirdik. Tutanak Hizmetleri Başkanlığımız tarafindan hazırlanan Meclis-i Mebusan ve Meclis-i Ayan Tutanak Terimleri Sözlüğü de bu adımlardan biridir. 17 Aralık 1908 tarihli Meclis-i Mebusan birleşiminden bugüne kadarki tutanaklara TBMM Internet sayfasından erisilebilmektedir. Ancak Meclis-i Mebusan ve Meclis-i Ayan tutanaklannın -yakın zamana kadarki ifadeyle zabıtlannın- daha iyi anlaşılabilmesi için bir sözlüğe ihtiyaç olduğu aşikardır.

TBMM Içtüzüğü'nün ve teamüllerinin ilk kaynağı ve temelini Osmanlı Dönemi Meclis-i Mebusan uygulamaları oluşturmaktadır. Bu dönemin Parlamentoyla ilgili kavramlannın derlenmesi, hiç kuşkusuz parlamento bilgisi, birikimi yönünden çok büyük biröneme sahiptir. Sözlük hazırlanırken Meclis-i Ayan ve Medis-i Mebusan tutanak fihristleri taranmış, başlık ve alt başlıklar derlenmiştir. Derlenen tüm terim ve kavramların günümüzdeki karşılıkları açıklanmıştır. Ayrıca, kullanım kolaylığı sağlamak ve sözlükte yer verilen tüm bu sözcük, terim, tamlamaların daha kolay anlaşılması amacıyla cümle içinde nasıl kullanıldığının örnekleri, orijinal metin içerisinden yapılan alıntılarla vurgulanmıştır.

Bu çalışmada bir yandan bugünkü Parlamento terimleri mevcut birikimlerden ve değişik yazılı kaynaklardan derlenip bir araya getirilmiş, diğer taraftan da Meclis uygulamalarinin ana kaynağı olan Heyet-i Ayan ve Heyet-i Mebusan iç tüzükleri dil yönünden incelemeye tabi tutulmuştur.

Meclisi-i Mebusan ve Meclis-i Ayan Tutanak Terimleri Sözlüğü bu yönüyle çok önemli bir boşluğu dolduracak ve araştırmacılara önemli bir kaynak teşkil edecektir. Eser ayrıca farklı çalışmalara öncülük etmesi bakimindan temel olacaktır.

Gerek Meclis-i Mebusan ve Meclis-i Ayan gerekse cumhuriyetin ilk yıllarındaki Meclis tutanaklannın daha iyi anlaşılmasına hizmet etmesi temennisiyle sözlüğün hazirlanmasinda emeği geçen başta Tutanak Hizmetleri Başkanı Doğan Aytop ve yöneticileri ile uzman stenograf Hasan Ferhat Aydın ve stenograf yardimcisi Özlem Çakır'a, dizgi ve basım aşamasında emeği geçen değerli mesai arkadaşlanma teşekkür ediyorum.

Dr. İrfan NEZİROGLU Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri