^{#smrgKİTABEVİ} Medeniyetler ve Şehirler -

Şehirlerin kaderi, tarihî akış içinde ait oldukları medeniyetlerin kaderi ile özdeştir. Bu bağlamda medeniyetler ile şehirler arasındaki ilişkiyi ele alan elinizdeki kitabın temel kavramı eksen şehirlerdir. Medeniyetlerin yükseliş ve düşüş tarihlerinin mihenk taşlarını oluşturan bu şehirler, bazen mimari formda veya musikinin ritminde, bazen entelektüel geleneğin sürekliliğinde ya da ticaret yolları üzerindeki bereketli bir pazarda ve bazen de politik düzenin merkezinde durarak medeniyet parametrelerinin tarihî gerçeklik içinde zaman ve mekâna yansımasını sağlarlar. Bu bakımdan eksen şehirler diğer tasniflerin tamamına yol gösterir: "Medeniyete Öncu? Kurucu Şehirler", "Medeniyet Tarafından Kurulan Şehirler", "Aktarılan Şehirler", "Hayalet Şehirler", "Tasfiye Edilen Şehirler", "Etkileşim Şehirleri", "Dönüşen/Dönüştüren Şehirler".

Medeniyetler ve Şehirler'in ilk bölümü, ilerleyen bölümlerindeki teorik tahlillerin arkaplanını oluşturan, daha önce gidip gördüğüm ve bizzat tecrübe ederek hissettiğim şehirlerin bendeki izlerini yansıtmaktadır. İkinci bölümde, Weber'in kavramsallaştırmaları çerçevesinde dünya şehir tarihi yazımının kritik bir değerlendirmesi yapılmaktadır. Üçüncü bölümde aynı zamanda kitabın da adını taşıyan "medeniyetler ve şehirler" arasındaki ilişki yukarıdaki tasnif çerçevesinde dokuz başlık altında incelenmektedir.

AHMET DAVUTOĞLU 1959 yılında Konya/Taşkent'te doğdu. Ortaöğrenimini İstanbul Erkek Lisesi'nde tamamladı. Boğaziçi Üniversitesi Ekonomi ve Siyaset Bilimi bölümlerinden mezun oldu. Aynı üniversitenin Kamu Yönetimi bölümünde yüksek lisans, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler bölümünde doktorasını tamamladı. 1990-1995 yılları arasında misafir öğretim üyesi olarak Malezya Uluslararası İslâm Üniversitesi'nde görev yaptıktan sonra 1996-1999 yılları arasında Marmara Üniversitesi'nde çalıştı. 1993'te doçent, 1999'da profesör oldu. 1999 - 2004 arasında Beykent Üniversitesi'nde öğretim üyeliği ve Uluslararası İlişkiler bölüm başkanlığı, 2002 - 2009 arasında büyükelçilik ve başbakan başdanışmanlığı, 1 Mayıs 2009 - 28 Ağustos 2014 arasında ise Dışişleri bakanlığı görevlerinde bulundu. Ağustos 2014-Mayıs 2016 arasında AK Parti genel başkanlığı ve 62, 63 ve 64. hükümetlerde Türkiye Cumhuriyeti başbakanlığı görevlerini yürütmüştür.

Alternative Paradigms (Lanham: University Press of America, 1993), Civilizational Transformation and the Muslim World (K.L.: Quill, 1994), Stratejik Derinlik: Türkiye'nin Uluslararası Konumu (Küre Yayınları, 2001), Küresel Bunalım (Küre Yayınları, 2002), Teoriden Pratiğe: Türk Dış Politikası Üzerine Konuşmalar (Küre Yayınları, 2013) başlıklı kitapları yayınlanmıştır. Ayrıca, özellikle uluslararası ilişkiler, bölgesel analizler, mukayeseli siyaset felsefesi, mukayeseli medeniyet tarihi araştırmalarını kapsayan değişik alanlarda disiplinlerarası bir yöntemle kaleme alınmış çalışmaları farklı dillerde yayınlanmıştır.

İçindekiler
Giriş

Birinci Bölüm
Şehirlerle İlk Tanışmam: Mekânın İzleri
1. İstanbul ve Konya: Şehir İdrakinde Hocalarım
2. Mekke-Medine, Kudüs ve İstanbul: Varoluş İdrakimin Ufukları
3. Londra: Batı Medeniyeti'nin Şehir Kültürüyle İlk Tanışmam
4. New York, Kudüs, Roma, İstanbul, Delhi, Katmandu ve Pekin: Eksen Şehirlerde Bir Medeniyet Turu
a. New York: Modern Babil'in Kibir-Hiçlik Dengesi
b. Kudüs: Tarihin Ruhu ve Hüzün
c. Roma: Medeniyet Kurucu Antik Başşehir
d. Delhi: Çok boyutlu Medeniyetler Tarihinin Hülasası
e. Katmandu: 'Tanrıların Ölümlülerle Birlikte Yaşadığı Şehir'
f. Pekin: Kültür Devrimine Direnen Kadim Ruh
5. Kahire: Medeniyetler Arası Etkileşimin Eksen Şehri
6. Amman Günlerim: Antik Şehirlerden Modern Arap Siyasasına
7. Kuala Lumpur: İslâm, Çin ve Hint Medeniyetlerinin Kesişim Şehri
8. Şam-ı Şerif'ten Bağdat'a Tarih İdrakimin Hüzün Şehirleri
9. Şiraz ve İsfahan: Şehir Geleneğimizin Şiirsel Özü
10. Şehir İdrakimizin Tarihî Kökenleri: Horasan ve Mâverâünnehir Şehirleri
11. Türkistan'dan Endülüs'e Tasfiye Edilmeye Çalışılan Eksen Şehirler
12. Tarihin Emaneti: Evlâd-ı Fâtihân Şehirleri
13. Venedik ve Timbuktu: Doğanın ve Tarihî Birikimin Biblo Şehirleri
14. Tecrübi İdrakten Teoriye Geçiş: Medeniyetlerin Ben-idraki ve Şehirler

İkinci Bölüm
Şehir Tarihi Yazımı ve Osmanlı Şehri
1. Metodolojik Kritik
2. Şehir Tarih Yazımında Osmanlı Şehirleri

Üçüncü Bölüm
Tarihin Öznesi Olarak Şehir: Medeniyetler Tarihi ve Eksen Şehirler
1. Bir Medeniyete Öncü/Kurucu Şehirler
Pataliputra, Atina, Roma ve Medine
2. Bir Medeniyet Tarafından Kurulan Şehirler
Bağdat, Kurtuba, Delhi, İsfahan, Pekin, Paris, Londra, Berlin, Amsterdam, Moskova, St. Petersburg
a. İslâm Şehri: Yeni "Medine"lerin Farklı Kültür Havzalarında İnşası
b. Batı Medeniyetinin Güç Merkezleri: Modernite ve Yükselen Şehirler
3. Medeniyetlerin Oluşumuyla Aktarılan/Taşınan Şehirler
İskenderiye, Konya, Bursa ve Saraybosna
a. İskender Şehirleri ve Medeniyetler Arası Etkileşim
b. Horasan-Anadolu-Rumeli Hattında Selçuklu-Osmanlı Şehir Geleneği
c. Modern Ekonomi Politiğin Aktarım Şehirleri
4. Siyasi Güç Kayması ve Medeniyet Dönüşümüyle Önemini/Ruhunu Kaybeden "Hayalet Şehirler" Kurtuba, Gırnata, Selanik ve Bahçesaray
5. Bir Medeniyetle Birlikte Tasfiye Edilen Şehirler Mohenjo-Daro, Harappa, Persepolis, Otrar (Fârâb) ve Tenochtitlan
6. Jeokültürel/Jeoekonomik Etkileşim Hattı Üzerindeki Şehirler
a. Mezopotamya-Anadolu-Levant Hattı
Musul-Mardin-Diyarbakır-Urfa-Halep-İskenderiye-Şam-Beyrut
b. Orta Asya-İran-Hint Hattı
Semerkant-Buhara-Hiva-Belh (Mezarışerif)
c. Orta Asya-Stepler Hattı
Bulgar-Kazan- Bahçesaray
d. Endülüs-Kuzey Afrika-Sahra Hattı
Merakeş-Timbuktu
7. Farklı Medeniyetleri Buluşturan/Dönüşen/Dönüştüren Şehirler
Tarihin Ruhu ya da Barışın Kadim Adı Kudüs
a. Kudüs'ü Tasfiye Çabaları ve Direnen Şehir Ruhu: Babilliler ve Romalılar
b. Şehir Ruhunu İhya ve Süreklilik
Hz. Ömer, Eyyûbîler ve Osmanlılar
c. Tek Boyutlu Şehir Kurma Çabası
Haçlılar ve İsrail
8. Farklı Medeniyetleri Buluşturan/Dönüşen/Dönüştüren Şehirler
Mekânın Dönüştürme Gücü Kahire
9. Farklı Medeniyetleri Buluşturan/Dönüşen/Dönüştüren Şehirler
Medeniyetler Harmanının Özne Şehri İstanbul
a. Fetih ve Reconquista: Avrupa'da Askerî Yayılmanın İki Yüzü
b. Bir Medeniyet Dönüşümü Olarak Fetih, İstanbul ve Osmanlı Düzeni
c. Şehir Kültürü ve Mimari Değişim

Kaynakça
Dizin

Haritalar Listesi
Harita 1 Şehirlerle ilk tanışmam: Mekânın izleri
Harita 2 Bir medeniyet öncü/kurucu şehirler
Harita 3 Bir medeniyet tarafından kurulan şehirler
Harita 4 Medeniyetlerin oluşumuyla aktarılan/taşınan şehirler
Harita 5 "Hayalet şehirler"
Harita 6 Bir medeniyetle birlikte tasfiye edilen şehirler
Harita 7 Mezopotamya-Anadolu-Levant hattı
Harita 8 Orta Asya-İran-Hint hattı
Harita 9 Orta Asya-Stepler hattı
Harita 10 Endülüs-Kuzey Afrika-Sahra hattı
Harita 11 Kudüs ve kadim medeniyet havzaları
Harita 12 Farklı medeniyetleri buluşturan/dönüşen/dönüştüren şehirler
Harita 13 XVI. yüzyılda İstanbul ve imparatorluklar/devletler
Harita 14 XIX. yüzyıl İstanbul'unda farkı inanç mensuplarının iskân yoğunlaşmaları ve mezarlıklar
Harita 15 XIX. yüzyıl İstanbul'unda cami, kilise, sinagog ve bazı tarihî mekânlar
Harita 16 Tarihin öznesi olarak şehir: Medeniyetler ve eksen şehirler