#smrgKİTABEVİ Menteşe Sancağı 1830: Nüfus ve Toplum Yapısı CİLTLİ -
İkinci bölümde nüfusun miktarı ile askerliğe uygun olup olmayanlar, ticaretle uğraşanlar ve çocuklar, nüfusun yaş gruplarına göre bölünüşü incelenmiş, bazı yaş gruplarındaki nüfus azlığı üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölüm Sancakta kullanılan isim, sıfat ve lâkaplara ayrılmıştır. Dördüncü bölümde eşkâl ve meslek kayıtlarına dayanılarak Sancağın bir tablosunun çıkarılmasına çalışılmıştır. Beşinci bölümde 1830 öncesi göçlerle 1831'deki vukuat kayıtlarına dayanılarak doğum, ölüm ve askere alınma olaylarına yer verilmiştir.
Özet: Osmanlı devrinde modern mânâda ilk nüfus sayımı kabul edilebilecek 1830-31 yıllarındaki sayım sonrasında Menteşe Sancağına ait nüfus defterleri değerlendirilerek hazırlanan bu eser, Sancağa 1830 yılı öncesinde gerçekleşen göçler, takip eden yıllarda vuku bulan doğum ve ölümler vb. hususlar hakkında kıymetli ayrıntılar ihtiva eder. Dolayısıyla Kütükoğlu'nun bu çalışması, eserde ele alınan devrin nüfus ve toplum yapısına tutulan bir ayna mesabesindedir. Bu hâliyle de yapılacak benzeri çalışmalar için örnek teşkil etmektedir. İçindekiler: ÖNSÖZ KISALTMALAR GİRİŞ I. OSMANLI TAHRİRLERİ 1. XIX. Yüzyıldan Önceki Tahrirler 2. XIX. Yüzyıl Tahrirleri 3. 1830 Nüfus Defterinin Tavsifi II. MENTEŞE SANCAĞI: COĞRAFYA VE TARİH 1. Coğrafî Yapı 2. Tarihte Menteşe MENTEŞE SANCAĞI Birinci Bölüm İDARÎ TAKSİMAT (1830) MENTEŞE SANCAĞI YERLEŞME YERLERİ 1. Kazalar 2. Şehir ve Kasabalar 3. Köyler İkinci Bölüm NÜFUS I. NÜFUSUN KAZALAR ARASINDA DAĞILIŞI 1. Şehirler / Kasabalar Nüfusu 2. Köyler Nüfusu 3. Topluluklar Nüfusu a. Mütesellim ve Voyvoda Daireleri b. Cemaatler c. Kiptiler II. HANEDEKİ ERKEK NÜFUSUN DAĞILIŞI 1. Oğullar 2. Kardeşler 3. Diğerleri III. NÜFUSUN YAŞA GÖRE DAĞILIŞI 1. Matlub - Gayr-i Matlub Nüfus 2. Yaş Grupları IV. SANCAĞIN TOPLAM NÜFUSU 1. Hane Reisleri Toplamı 2. Toplam Tahminî Nüfus 3. Yaş Ortalamaları a. Hane Reislerinin Yaş Ortalamaları b. Erkek Nüfusun Yaş Ortalamaları Üçüncü Bölüm ŞAHIS İSİM, SIFAT VE LÂKABLARI I. İSİMLER 1. Kullanılan İsimler a. Sancak Genelinde b. Kazalar Arasındaki Dağılış c. Köyler Arasındaki Dağılış 2. Doğan Çocuğa Aile Büyüklerinin İsminin Verilmesi II. SIFATLAR 1. Fizikî Özellik Dolayısiyle Verilen Sıfatlar 2. Mevki4 veya Sosyal Hayattaki Yeri Belirleyen Sıfatlar a. Sosyal Durumu Belirleyen Sıfatlar b. Meslek Belirleyen Sıfatlar III. LÂKABLAR 1. Lâkabların Veriliş Şekilleri a. Mesleğe Göre Verilen Lâkablar b. Menşe* Bildiren Lâkablar c. Fiziksel Özelliklere Göre Verilen Lâkablar d. Sosyal Durumu Gösteren Lâkablar e. Çift Lâkablar ea. Fizik-Menşe' Bildirenler eb. Fizik-Meslek Bildirenler ec. Fizik-Sosyal Durum Bildirenler ed. Menşe'-Meslek Bildirenler ee. Meslek-Sosyal Durum Bildirenler 2. En Çok Rastlanan Lâkablar 3. Eşine Rastlanmayan Lâkablar Dördüncü Bölüm EŞKAL VE MESLEKLER I. EŞKÂL 1. Eşkâl Kayıtları 2. Eşkâlde Yer Verilen Özellikler a. Boy b. Renk ba. Ten Rengi bb. Sakal-bıyık Rengi c. Sakal-Bıyık d. Özürlüler da. Bedensel Özürlüler db. Kol-bacak Özrü Olanlar dc. Görme Özürlüler dd. İşitme ve Konuşma Engelliler ve Konuşma Bozukluğu Olanlar de. Akıl-Sinir Hastaları df. Miskinler II. MESLEKLER 1. Görevliler a. İdarî Görevliler b. İlmiye Mensııbları c. Mâlî Personel 2. Ticaretle Uğraşanlar 3. Zanaat Erbabı a. Gıda Maddeleri ve Mutfak Eşyaları İmâl ve Satıcıları b. Giyim Eşyası İmâl ve Satıcıları c. İhtiyaç Maddeleri Satıcıları d. Saraciye ve Koşum Malzemeleri İmâl ve Satıcıları 4. Nakliyeciler 5. Sağlık Personeli 6. Hizmetliler a. Konaklardakiler b. Dînî Yapılardakiler 7. Denizcilikle İlgili Meslekler 8. Zevk ve Eğlence Hizmetleri a. Kahveciler b. Gösteri San'atçıları 9. Diğer Meslekler Beşinci Bölüm NÜFUS DEĞİŞİKLİKLERİ (Doğum, Ölüm, Askerlik ve Göçler) DEFTER KAYITLARI MENTEŞE SANCAĞI 1. Doğumlar 2. Ölümler 3. Doğumlarla Ölümlerin Mukayesesi 4. Asâkir-i Mansûreye Alınanlar 5. Göçler a. Hane Göçleri aa. 1247 (1831) Öncesi Yapılan Göçler ab. 1247(1831)'dekiGöç b. Geçici Olarak Başka Yerde Olanlar SONUÇ SÖZLÜK BİBLİYOGRAFYA İNDEKS EKLER I. Menteşe Nüfus Defterinin Bir Sayfası II. Menteşe Nüfus Defterinin Toplamlar Olan Son Sayfası III. 1830'da Menteşe İdâri Taksimatı IV. Nüfusun Köylerdeki Dağılışı V. Menteşe Sancağındaki İlgi Çekici Lâkablar VI. Nüfus Gruplarına Göre Kazaların Defter ve Bilgisayar Toplamları VII. Muğla Şeyh Cami'i VIII. Muğla Hacı Hamzalar / Özbekler Konağı IX. Muğla Cami Mahallesinde Bir Sokak X. Tavas Hırka Köyü Cami'i XI. Bodrum Tersanesi Kapısı XII. Milas Hacı Ali Ağa Konağı XIII. Menteşe Köyleri Haritası (arka kapakta)
İkinci bölümde nüfusun miktarı ile askerliğe uygun olup olmayanlar, ticaretle uğraşanlar ve çocuklar, nüfusun yaş gruplarına göre bölünüşü incelenmiş, bazı yaş gruplarındaki nüfus azlığı üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölüm Sancakta kullanılan isim, sıfat ve lâkaplara ayrılmıştır. Dördüncü bölümde eşkâl ve meslek kayıtlarına dayanılarak Sancağın bir tablosunun çıkarılmasına çalışılmıştır. Beşinci bölümde 1830 öncesi göçlerle 1831'deki vukuat kayıtlarına dayanılarak doğum, ölüm ve askere alınma olaylarına yer verilmiştir.
Özet: Osmanlı devrinde modern mânâda ilk nüfus sayımı kabul edilebilecek 1830-31 yıllarındaki sayım sonrasında Menteşe Sancağına ait nüfus defterleri değerlendirilerek hazırlanan bu eser, Sancağa 1830 yılı öncesinde gerçekleşen göçler, takip eden yıllarda vuku bulan doğum ve ölümler vb. hususlar hakkında kıymetli ayrıntılar ihtiva eder. Dolayısıyla Kütükoğlu'nun bu çalışması, eserde ele alınan devrin nüfus ve toplum yapısına tutulan bir ayna mesabesindedir. Bu hâliyle de yapılacak benzeri çalışmalar için örnek teşkil etmektedir. İçindekiler: ÖNSÖZ KISALTMALAR GİRİŞ I. OSMANLI TAHRİRLERİ 1. XIX. Yüzyıldan Önceki Tahrirler 2. XIX. Yüzyıl Tahrirleri 3. 1830 Nüfus Defterinin Tavsifi II. MENTEŞE SANCAĞI: COĞRAFYA VE TARİH 1. Coğrafî Yapı 2. Tarihte Menteşe MENTEŞE SANCAĞI Birinci Bölüm İDARÎ TAKSİMAT (1830) MENTEŞE SANCAĞI YERLEŞME YERLERİ 1. Kazalar 2. Şehir ve Kasabalar 3. Köyler İkinci Bölüm NÜFUS I. NÜFUSUN KAZALAR ARASINDA DAĞILIŞI 1. Şehirler / Kasabalar Nüfusu 2. Köyler Nüfusu 3. Topluluklar Nüfusu a. Mütesellim ve Voyvoda Daireleri b. Cemaatler c. Kiptiler II. HANEDEKİ ERKEK NÜFUSUN DAĞILIŞI 1. Oğullar 2. Kardeşler 3. Diğerleri III. NÜFUSUN YAŞA GÖRE DAĞILIŞI 1. Matlub - Gayr-i Matlub Nüfus 2. Yaş Grupları IV. SANCAĞIN TOPLAM NÜFUSU 1. Hane Reisleri Toplamı 2. Toplam Tahminî Nüfus 3. Yaş Ortalamaları a. Hane Reislerinin Yaş Ortalamaları b. Erkek Nüfusun Yaş Ortalamaları Üçüncü Bölüm ŞAHIS İSİM, SIFAT VE LÂKABLARI I. İSİMLER 1. Kullanılan İsimler a. Sancak Genelinde b. Kazalar Arasındaki Dağılış c. Köyler Arasındaki Dağılış 2. Doğan Çocuğa Aile Büyüklerinin İsminin Verilmesi II. SIFATLAR 1. Fizikî Özellik Dolayısiyle Verilen Sıfatlar 2. Mevki4 veya Sosyal Hayattaki Yeri Belirleyen Sıfatlar a. Sosyal Durumu Belirleyen Sıfatlar b. Meslek Belirleyen Sıfatlar III. LÂKABLAR 1. Lâkabların Veriliş Şekilleri a. Mesleğe Göre Verilen Lâkablar b. Menşe* Bildiren Lâkablar c. Fiziksel Özelliklere Göre Verilen Lâkablar d. Sosyal Durumu Gösteren Lâkablar e. Çift Lâkablar ea. Fizik-Menşe' Bildirenler eb. Fizik-Meslek Bildirenler ec. Fizik-Sosyal Durum Bildirenler ed. Menşe'-Meslek Bildirenler ee. Meslek-Sosyal Durum Bildirenler 2. En Çok Rastlanan Lâkablar 3. Eşine Rastlanmayan Lâkablar Dördüncü Bölüm EŞKAL VE MESLEKLER I. EŞKÂL 1. Eşkâl Kayıtları 2. Eşkâlde Yer Verilen Özellikler a. Boy b. Renk ba. Ten Rengi bb. Sakal-bıyık Rengi c. Sakal-Bıyık d. Özürlüler da. Bedensel Özürlüler db. Kol-bacak Özrü Olanlar dc. Görme Özürlüler dd. İşitme ve Konuşma Engelliler ve Konuşma Bozukluğu Olanlar de. Akıl-Sinir Hastaları df. Miskinler II. MESLEKLER 1. Görevliler a. İdarî Görevliler b. İlmiye Mensııbları c. Mâlî Personel 2. Ticaretle Uğraşanlar 3. Zanaat Erbabı a. Gıda Maddeleri ve Mutfak Eşyaları İmâl ve Satıcıları b. Giyim Eşyası İmâl ve Satıcıları c. İhtiyaç Maddeleri Satıcıları d. Saraciye ve Koşum Malzemeleri İmâl ve Satıcıları 4. Nakliyeciler 5. Sağlık Personeli 6. Hizmetliler a. Konaklardakiler b. Dînî Yapılardakiler 7. Denizcilikle İlgili Meslekler 8. Zevk ve Eğlence Hizmetleri a. Kahveciler b. Gösteri San'atçıları 9. Diğer Meslekler Beşinci Bölüm NÜFUS DEĞİŞİKLİKLERİ (Doğum, Ölüm, Askerlik ve Göçler) DEFTER KAYITLARI MENTEŞE SANCAĞI 1. Doğumlar 2. Ölümler 3. Doğumlarla Ölümlerin Mukayesesi 4. Asâkir-i Mansûreye Alınanlar 5. Göçler a. Hane Göçleri aa. 1247 (1831) Öncesi Yapılan Göçler ab. 1247(1831)'dekiGöç b. Geçici Olarak Başka Yerde Olanlar SONUÇ SÖZLÜK BİBLİYOGRAFYA İNDEKS EKLER I. Menteşe Nüfus Defterinin Bir Sayfası II. Menteşe Nüfus Defterinin Toplamlar Olan Son Sayfası III. 1830'da Menteşe İdâri Taksimatı IV. Nüfusun Köylerdeki Dağılışı V. Menteşe Sancağındaki İlgi Çekici Lâkablar VI. Nüfus Gruplarına Göre Kazaların Defter ve Bilgisayar Toplamları VII. Muğla Şeyh Cami'i VIII. Muğla Hacı Hamzalar / Özbekler Konağı IX. Muğla Cami Mahallesinde Bir Sokak X. Tavas Hırka Köyü Cami'i XI. Bodrum Tersanesi Kapısı XII. Milas Hacı Ali Ağa Konağı XIII. Menteşe Köyleri Haritası (arka kapakta)
