^{#smrgKİTABEVİ} Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e Bursa Kent Tarihinde Gayrimüslimler -

19. yüzyılda içsel ve dışsal dinamiklerin belirleyici olduğu bir çerçeve içinde gerçekleşen toplumsal değişim ve dönüşüm süreci, ipekçilik sektörü aracılığıyla dünyaya eklemlenmiş Bursa'nın toplumsal yapılanmasında önemli değişiklikler meydana getirmiştir. Yüzyılın başlarından itibaren ipekçilik sektöründeki teknolojik gelişmelere uyum sağlayarak kentte bu alanda endüstriyel bir gelişmenin öncülüğünü yapan gayrimüslimler, şehrin ekonomik yaşamında önemli bir rol oynamaya başlamışlardı. Tanzimat ve Islahat fermanlarının sağladığı olanakların yanı sıra eklemlendikleri yabancı sermaye sayesinde kavuştukları dış ticaret bağlantıları, onlara "komprador" bir nitelik kazandırmıştı.

20. yüzyılın başlarına değin kentin sosyo-ekonomik yapılanmasında ağırlıklı bir yere sahip olan gayrimüslimler, İttihat ve Terakki'nin Balkan Savaşları'ndan sonra benimsediği milliyetçi yaklaşımların türevi olarak gelişen boykot ve millî iktisat siyasalarının erken örnekleriyle sarsıldılar. Birinci Dünya Savaşı esnasında söz konusu iktisadî politikalar hız kazanırken bunlara eklemlenen sevk ve iskân uygulamalarıyla Bursa'daki gayrimüslimler, kentin sosyo-ekonomik yapılanması içinden önemli ölçüde tasfiye edildiler.

Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e Bursa Kent Tarihinde Gayrimüslimler adını taşıyan bu çalışmada, kentin demografik yapılanmasında ayırt edici bir kategoriyi oluşturan gayrimüslimlerin, devletin ve toplumun ciddi bir dönüşüm sürecine girdiği Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e değin Bursa kent tarihi içindeki yerleri sosyo-ekonomik, politik ve kültürel bağlamda ele alınmaktadır.

İçindekiler

ÖZET
ABSTRACT
KISALTMALAR
ÖNSÖZ
GİRİŞ
DEMOGRAFİK ve TOPLUMSAL BİR KATEGORİ OLARAK GAYRİMÜSLİM
ÖZGÜN BİR YÖNETSEL UGULAMA: OSMANLI MİLLET SİSTEMİ
XIV.-XIX. YÜZYILLAR ARASINDA BURSA'DA GAYRİMÜSLİMLER
I. BÖLÜM: TANZİMAT SÜRECİNDE BURSA GAYRİMÜSLİMLERİ
XIX. YÜZYIL BAŞLARINDA İMPARATORLUĞUN GENEL GÖRÜNÜMÜ
TANZİMAT ve GAYRİMÜSLİMLER
Yönetsel Düzenlemeler
Hukuksal Düzenlemeler
Eğitim ve Öğretim Alanındaki Düzenlemeler
BURSA'DA GAYRİMÜSLİMLER ve YÖNETSEL YAPILANMA
TANZİMAT EVRESİNDE KENTİN NÜFUS BİLEŞENLERİ
SOSYO-EKONOMİK YAPILANMA ve İPEK ÜRETİMİ
EĞİTİM
Rumlar
Ermeniler
Yahudiler
Yabancılar
II. BÖLÜM: I. MEŞRUTİYET BURSA'SINDA GAYRİMÜSLİM TOPLULUKLAR
I. MEŞRUTİYET'İN TARİHSEL ARKA PLANI
MEŞRUTİYETİN İLK EVRESİNDE BURSA'DA YÖNETSEL YAPI ve POLİTİK GELİŞMELER
BURSA'NIN DEMOGRAFİK KOMPOZİSYONU (1876-1908)
D. BURSA EKONOMİSİ İÇİNDE İPEĞİN ve GAYRİMÜSLİMLERİN AĞIRLIĞI
SOSYAL YAŞAM İÇİNDE GAYRİMÜSLİMLER
Gayrimüslimlerin Kent İçindeki İskân Alanları ve Sosyal Yaşamları
Kentin Sosyal Yaşamında Gayrimüslim-Müslim Birlikteliği
Kentin Mekânsal Değişimi İçinde Gayrimüslimler
Kentin Kültür ve Sağlık Alanlarında Gayrimüslimler
GAYRİMÜSLİM ve YABANCILARIN EĞİTİM-ÖĞRETİM ETKİNLİKLERİ
Rumlar
Ermeniler
Yahudiler
Yabancılar
III. BÖLÜM: II. MEŞRUTİYET DÖNEMİNDE BURSA'DA GAYRİMÜSLİMLER
II. MEŞRUTİYET'İN TARİHSEL ARKA PLANI
II. MEŞRUTİYET'İN BURSA'DAKİ YANSIMALARI
Siyasal Örgütlenme
Seçimler
a. 1908 Seçimleri
b. 1912 Seçimleri
c. 1914 ve 1919 Seçimleri
Toplumsal Tümlemenin Bir Türevi Olarak Iyd-ı Milli
SAVAŞLARIN GÖLGESİNDE DEMOGRAFİK YAPI
SOSYO-KÜLTÜREL YAPI
Gündelik Yaşam İçinde Gayrimüslimler
Kentin İktisadi Yaşam Alanında Gayrimüslimler
Sosyal Yaşamın İçinde Gayrimüslim Kadınlar
Eğitim
IV. BÖLÜM: BİR İKTİSADİ SİYASA PROJESİ: MİLLİ İKTİSAT ve BURSA
MİLLİ İKTİSAT (1908-1918)
MİLLİ İKTİSAT'IN BURSA'DAKİ YANSIMALARI
MİLLİ İKTİSAT SİYASASININ ARACI OLARAK BURSA'DA BOYKOT
BURSA'DA İKTİSADİ BİLİNÇLENME ve MİLLİ HİMAYE
V. BÖLÜM: BÖLÜM: BURSA'DA SEVK ve İSKÂN UYGULAMALARI ve MİLLİ MÜCADELE DÖNEMİ
SEVK ve İSKÂN
BURSA'DA SEVK ve İSKÂN
Bursa'daki Rumların Sevk ve İskânı
Bursa'daki Ermenilerin Sevk ve İskânı
Demografik Değişim
EMVAL-İ METRUKE ve YAŞANAN SORUNLAR
RUM ve ERMENİ GÖÇMENLERİN BURSA'YA DÖNÜŞÜ
YARGILAMA-SORUŞTURMA
ULUS DEVLETİN ŞAFAĞINDA BURSA'DA GAYRİMÜSLİMLER
SONUÇ
KAYNAKÇA