^{#smrgKİTABEVİ} Milliyetçilik ve Sonrası - 2023

Milliyetçilik, yaşadığımız yüzyılın son yirmi yılına damgasını vurdu. Kimileri bunu milliyetçiliğin "hortlaması" olarak niteledi. Ama acaba milliyetçilik hiç ölmüş müydü? Şöyle ya da böyle, birey topluluklarının hem toplu manevî varlıklarını kendi bireysel varoluşlarının üzerine koyup belirleyici kılmalarına hem de kendilerini ancak birtakım düşmanlara göre tanımlayarak yok edici bir potansiyel oluşturmalarına yolaçan milliyetçilik olgusu, günümüzde her türlü toplumsal adalet, eşitlik, özgürlük veya uluslararası dayanışma fikrinden daha baskın. Ünlü İngiliz tarihçi Edward Hallett Carr'ın yarım yüzyıla yakın bir süre önce kaleme aldığı bu küçük kitap, milliyetçilik "sorunu", "sendromu" ya da "belâsı" üzerine düşünmek isteyenler için vazgeçilmez bir kaynak niteliği taşıyor. Carr, önce milliyetçiliği dört ayrı dönem içinde inceliyor: 1. Fransız Devrimi öncesi, 2. Napoléon'dan I. Dünya savaşı'na kadar, 3. İki Dünya Savaşı arası, 4. II. Dünya Savaşı sonrası. Sonra, enternasyonalizmin geleceği üzerine düşüncelerini geliştiriyor ve 'birey ve ulus' konusu üzerinde duruyor. İncelemenin temelinde yatan, Carr'ın "ulusun kendi başına bir amaç olarak bireyin üstünde en kesin biçimde yüceltilmesi, insanların milliyetçilik putuna kitleler halinde feda edilmesi"nden duyduğu rahatsızlık.