^{#smrgKİTABEVİ} Mizahlı Dil ve Edebiyat Yazıları - 2024

Mizah bir sanattır ve fertlere, yörelere, milletlere göre farklılık arz eder. Mizah, nihayetinde diğer sanatlar gibi millîdir. Bu yüzden bir milletin çok beğendiği bir mizah unsuru başka bir millet için hiçbir şey ifade etmeyebilir. Dilimizde, Fransız kalmak deyimi bir tür mizahtır. Bunu bir Fransız'a karşı söylediğiniz zaman onun için hiçbir şey ifade etmez ve tam anlamıyla deyime Fransız kalır. Televizyonlarımızda yayınlanan Amerikan menşeli komedi filmlerine dikkat ederseniz bazı yerlere gülme spotları konuyor. Bunun anlamı şudur: Ey izleyici her ne kadar seni güldürmüyorsa da bu nükteye herkesin gülmesi gerekir, burada gülersen senin zekân iyi seviyededir, yoksa kültürsüz ve çağdışısın, kendine dikkat etmelisin. Öte yandan, bu mizah yabancılar tarafından yapılmış; buna benim gülmemem gerekir gibi bir önyargımız olmamasına rağmen çoğu yerde bize göre bir nükte bulamıyorsak bu, yine mizahın evrensel bir nitelik taşımadığını gösteriyor.

Mizah kavramı, kişiden kişiye de değişebilir. Kişinin yaptığı veya güldüğü nükte ya da söz, kültür seviyesi ile yaşadığı ortamla, hayat hikâyesi ile psikolojisi ile şuuraltıyla izah edilebilir.