^{#smrgKİTABEVİ} Modern Kapitalizm : Kapitalizmin Doğuşu - 2024

Sombart içinde bulunulan ekonomik evreni (yani büyük bir boşluğu) 11. yüzyıldan itibaren ele alır. Kişisel ve sosyal yaşamdaki bu uzun ve sert dönüşümü anlatırken kapitalizmi belli bir zaman çizgisine yerleştirir. İnsanlık elbette bugünkü dönemden çok farklı değerler ile tanışmıştı. Geleneksel bir ortamda zanaatkârlara dayalı, kişilerin ustalık ve yeteneklerini gerektiren görece mutlu bir yaşam, sonrasında yerini tek bir gücün hemen her şeyi kontrol edip mekanikleştirdiği bir dünyaya terk etmiştir. Sombart Ortaçağ'dan günümüze modern kapitalizmin hangi koşullar altında doğduğunu son derece nesnel bir dille anlatır. “Kapitalist ruhu” [spiritus Capitalisticus] ve dolayısıyla sahip olma içgüdüsünü, sınırsızlığı ve hükmetme gücünü tarihsel koşullar içinde değerlendirir.

Sombart eser boyunca belge ve kayıtlara, rapor ve istatistiklere dayanır. Gerçekçi ve gündelik bir yaşamdan ayrılmaz. İmalathane ve atölyelerden, çeşitli meslek gruplarından sayısız örnekler verir. Şehir hayatına geçilirken hemen her kesim bu büyük dönüşümü birlikte yaşamıştır. Kırsal kesim ve yoksul sınıflar kadar büyük toprak sahipleri ve ünlü zengin aileler de yer alır bu tabloda.

Sonuçta Avrupa tarihinin en gerçekçi resimlerinden biri Werner Sombart'ın Modern Kapitalizm adlı eserinde bir araya gelir.

Werner Sombart (19 Ocak 1863 - 18 Mayıs 1941)
Alman iktisat tarihçisi ve sosyolog. 20. yüzyılın başlangıcında Kıta Avrupası'nın önde gelen sosyal bilimcilerindendir. Toprak sahibi zengin bir siyasetçinin oğlu olan Sombart Berlin, Piza ve Roma'da öğrenim gördü. Doktorasını Gustav von Schomeller ve Adolph Wagner'in yönetimi altında 1888'de Berlin Üniversitesi'nde tamamladı. Aynı üniversitede 1918'de profesörlüğe atandı. Çağdaş sosyal politikayla ilgilenen Alman akademisyenlerden biri olan Sombart, 1888'li yıllarda arkadaşı ve meslektaşı Max Weber ile birlikte Verein für Socialpolitik'e (Sosyal Politika Derneği) katıldı.

Sombart, ilk çalışmalarında sınıfları ve toplumların evrimini inceleyen yapıtlarında, metodolojik açıdan büyük ölçüde Marksizmin etkisi görülür. Sonrasında bu çizgiden uzaklaşacaktır. Sombart, kendine özgü tezleriyle kapitalizmin üç aşamadan geçtiğini düşünmüş ve bu aşamaların Sanayi Devrimi öncesinin serüvenci tüccarlarına, girişimcilere ve kamu mülkiyetinin yaygın olduğu kooperatiflere dayalı olduğunu ileri sürmüştür. Ayrıca Sombart, ekonominin evrensel yasalarının olamayacağını tarihsel bir süreç içinde ele alınması gerektiğini savunmuştur.

Sombart'ın başyapıtı olan ve ilk cildini burada sunduğumuz Der moderne Kapitilismus (Modern Kapitalizm), 1902 yılından 1927 yılına kadar üç cilt halinde yayımlanmıştır. Annales Okulu'nun temsilcilerinden Fernand Braudel için son derece ilham verici ve ayrıntılı bir araştırmaya dayanan bu eser Avrupa tarihi açısından hâlâ önemini korumakta ve birçok tartışmayı da beraberinde getirmektedir. Nitekim Braudel, Maddi Uygarlık ve Kapitalizm adlı üç ciltlik eserinde Sombart'ı kimi yönleriyle eleştirmekle birlikte sıklıkla kendisine gönderme yaptığı nadir iktisat tarihçilerinden biridir.

Sombart'ın Türkçedeki diğer önemli eserleri: Der Bourgeois: zur Geistesgeschichte des modernen Wirtschaftsmenschen (Burjuva, Modern Ekonomi Dönemine Ait İnsanın Ahlâki ve Entelektüel Tarihine Katkı); Die Juden und das Wirtschaftsleben, (Kapitalizm ve Yahudiler); Liebe, Luxus und Kapitalismus (Aşk, Lüks ve Kapitalizm).