#smrgKİTABEVİ Modernleşme Sürecinde Türkiye'de Gençlik Hareketleri (1865 - 1960) -
Türk Modernleşmesi'nin en önemli unsurlarından birisi olan gençlik hareketlerinin ortaya çıkış nedenleri, nasıl geliştikleri, bu sırada gençleri harekete geçiren düşünsel ve konjonktürel etkiler, gençlerin kullandıkları mücadele yöntemleri ve gençlik hareketlerinin yaratmış olduğu siyasî, idarî ve hukukî sonuçlar; sorgulanması elzem konulardır. Bu çalışma, 1865-1960 yılları arasındaki gençlik hareketlerinin anatomisini oluşturan söz konusu sorgulamanın bir ürünüdür. Hiç kuşku yok ki bahsi geçen gençlik hareketlerinin birbirleriyle olan benzerlikleri, farklılıkları, süreklilikleri ve kopuşları, bu ürünün doğuşunda önemli bir yer teşkil etmektedir.
İçindekiler
İÇİNDEKİLER
KISALTMALAR
TEŞEKKÜR
ÖNSÖZ
GİRİŞ
I. BÖLÜM TÜRK SİYASİ TARİHİ'NDE BİR BAŞLANGIÇ NOKTASI: YENİ OSMANLILAR HAREKETİ
Tanzimat Dönemi'nde Osmanlı'nın Ekonomik, Sosyal ve Siyasal Yapısına Genel Bir Bakış
Ekonomide İstikraz Dönemi
Tanzimat'tan I. Meşrutiyet'e Osmanlı'da Sosyal Durum
Tanzimat Dönemi'nde Osmanlı'da Siyasî Yapı
Bir Gençlik Hareketi Olarak Yeni Osmanlılar: Örgütsel Yapısı ve Kadrosu
a. Hareketi Başlatan Örgüt: Meslek Cemiyeti
b. Hareketin Amacı ve Örgütlenme Tarzı
c. Meslek Cemiyeti'nden Yeni Osmanlılar'a Örgütsel Dönüşüm
d. Meslek Cemiyeti'nden Yeni Osmanlılar'a Kadro Niteliği
Yeni Osmanlılar'ın Düşünsel Altyapısı
Tanzimat Etkisi
Avrupa Devrimlerinin Etkisi
Sürgün Hayatındaki İzlenimler
Geleneğin Yansıması: Dinsel Etki
Yeni Osmanlılar'da Proto-milliyetçiliğin İzleri
Bir Fikir Olarak Osmanlıcılık
Namık Kemal'in Vatan Anlayışı
Ali Suavi'nin Kavmiyetçilik Fikri
Mehmet Bey'in İnkılâp Görüşü ve İhtilalci Metodu
Yeni Osmanlılar'ın Mücadele Yöntemleri
Gazete Yayınları
Yasaklı Yayınların Dağıtımı ve Propaganda
Avrupalı Düşünürlere Ait Eserlerin Çevrimi
F. Yeni Osmanlılar Hareketi'nin Siyasî, Hukuki ve İdarî Sonuçları
İlk Modern Darbe: Abdülaziz'in Hal'i
Yeni Osmanlılar'da Anayasacılık Fikrinin Yansıması: Kanûn-ı Esâsî
Türk Siyasî Tarihi'nde Bir İlk: Meşrutiyet ve Parlamento
II. Abdülhamit ve Otoriteryanizmin Tesisi
II. BÖLÜM İTTİHAD-I OSMANÎ'DEN İTTİHAT VE TERAKKİ'YE JÖN TÜRK HAREKETİ'NİN EVRİMİ
II. Abdülhamit Dönemi'nde Osmanlı İmparatorluğu'nun
Ekonomik, Sosyal ve Siyasal Yapısı
Ekonomide Teslimiyet Dönemi
Otoriter Dönemde Osmanlı'da Sosyal Durum
II. Abdülhamit Dönemi'nde Siyasî Yapının Karakteri ve Dinamikleri
İttihâd-ı Osmanî'den İttihat ve Terakki'ye Örgütsel Dönüşüm
Askerî Tıbbiye'de Bir Cemiyet: İttihâd-ı Osmanî
Yapılanma Dönemi (1889-1902)
Nitelikli Ayrışma Dönemi (1902-1907)
Harekete Ruhunu Veren Örgüt: Osmanlı Hürriyet Cemiyeti
Bütünleşme Dönemi (1907-1908)
Jön Türk Hareketi'nin Düşünsel Altyapısı
Batılı Fikirlerin Yansımaları
Jön Türk Hareketi'nde Düşünsel Mücadele: Pozitivizm ve Adem-i Merkeziyet
Jön Türk Hareketi'nde Eğitim ve Eğitimcilerin Etkisi
Doğu'daki Gelişmelerin Etkisi
Jön Türk Hareketi'nde Düşünsel Süreklilik Örneği: Yeni Osmanlılar Mirası
Jön Türkler'de Proto-milliyetçilik'ten Milliyetçilik'e Yöneliş
Jön Türkler'de Osmanlıcılık Anlayışı
Jön Türkler'de Türkçü Fikrin Arka Planı
Jön Türk Hareketi'nde Mücadele Yöntemleri
Jön Türkler'in Sesi: Basın-Yayın Faaliyetleri
Jön Türkler'in Mücadelesinde Pragmatizm: Doğru Olan mı, Uygun Olan mı?
Jön Türkler'de Mücadele Yöntemi Olarak Fedaîlik
Jön Türk Hareketi'nin Fonksiyonel Sonuçları
II. Meşrutiyet'in İlanı ve Kânûn-i Esâsî
II. Meşrutiyet'in Getirdiği Son: II. Abdülhamit'in Hal'i
II. Meşrutiyet Dönemi'nde Yeni Hâkim Anlayış: Alman İdealizmi
Totalitarizme Kayış
III. BÖLÜM II. MEŞRUTİYET'TEN ÇOK PARTİLİ DÖNEM'E TÜRKİYE'DE GENÇLİK HAREKETLERİ
II. Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e Ekonomik, Sosyal ve Siyasal Yapıda Dönüşüm
II. Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e Türk Ekonomisi
II. Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e Türkiye'de Sosyal Yapı
II. Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e Siyasî Yapının Dönüşümü
II. Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e Türk Gençliğinde Örgütsel Gelişim
II. Meşrutiyet Dönemi'nde Gençlik Örgütleri
Mütareke Dönemi'nde Gençlik Örgütleri
II. Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e Öğrenci Dernekleri
Cumhuriyet Dönemi'nde Bir Gençlik Örgütü Projesi
Cumhuriyet Dönemi Türk Gençliğinin Düşünsel Altyapısı
Batılı Fikirlerin Etkisi
Sosyalizmin Yansıması
II. Meşrutiyet Dönemi'nin Düşünsel Mirası
Gençliğin Yeni Rehberi: Kemalizm
Cumhuriyet Dönemi'nde Milliyetçiliğin Evrimi ve Gençlik
Mütareke Dönemi Türk Gençliğinde Milliyetçilik ve
Bağımsızlık Algısı
Cumhuriyet Dönemi Türk Gençliğinde Milliyetçilik:
Turancılık'tan Ulus Milliyetçiliğine
Cumhuriyet Dönemi Türk Gençliğinde İlk Etnosantrik Tepki: Vagon Li ve Razgrat Mezarlığı Olayları
Turancılık'ın Dirilişi ve Gençlik Üzerindeki Etkisi
Mütareke Dönemi'nden Cumhuriyet Dönemi'ne Gençlerin Mücadele Yöntemleri
Türk Gençliğinde Yöntem Olarak Boykota Bir Örnek: Darü'l-fûnun Grevi
Cumhuriyet Dönemi'nde İlk Gençlik Protestosu: Tramvay Olayı
Türk Gençliğinde Klasikleşmiş Bir Yöntem: Basın-Yayın Faaliyetleri
Mütareke Dönemi'nden Çok Partili Dönem'e Gençlik Hareketlerinin Fonksiyonel Sonuçları
Yeni Türkiye'nin Doğuşu
İdealizmin Devamı Olarak: Makbul Gençliğin İnşası
Türk Siyasî Tarihi'nde Bir Yol Ayrımı: Çok Partili Düzen
IV. BÖLÜM "DEMOKRASİ"DEN "DARBE"YE TÜRKİYE'DE GENÇLİK HAREKETLERİ
"Demokrasi"den "Darbe"ye Türkiye'de Ekonomik, Sosyal ve Siyasal Yapının Evrimi
1945-1960 Yıllarında Türk Ekonomisine Genel Bir Bakış
1945'ten 1960'a Türkiye'de Sosyal Yapı
1945-1960 Arasında Türk Siyasî Yapısındaki Gelişmeler
"Demokrasi"den "Darbe"ye Türk Gençliğinde Örgütsel Gelişim
Çok Partili Dönem'e Geçiş Sürecinde Gençlik Örgütleri
Çok Partili Dönem'e Geçiş Sürecinde Öğrenci Örgütleri
CHP Gençlik Kolları'nın Öğrenci Hareketleri İle Bağlantısı
"Demokrasi"den "Darbe"ye Türk Gençliğini Mobilize Eden Düşünsel ve Siyasal Faktörler
Kilometrelerce Öteden Gelen Rüzgâr: Uzakdoğu Asya ve Latin Amerika Etkisi
Meşrulaştırma Hareketi Olarak Komünizmle Mücadele
Gençlik Hareketlerine Damga Vuran Düşünce: Kemalizm
Öğretim Üyelerinin Öğrenci Hareketleri Üzerindeki Etkisi
Çok Partili Dönem'in İlk Yıllarında Milliyetçi Hareketler ve Gençlik
Milliyetçiliğin Evrimi: Etnosantrizmden Mukkadesatçılığa
Milliyetçiliğin Manipülasyonuna Bir Örnek: 6-7 Eylül Olayları
27 Mayıs Askerî Darbesi Arifesinde Başka Bir Form: Kemalist Milliyetçilik
27 Mayıs Askerî Darbesi Öncesinde Gençlerin Mücadele Yöntemleri
Gençler Ayaklanıyor: 28-29 Nisan Öğrenci Protestoları
Büyük Protesto: 555 K Olayı
İktidara Son Uyarı: "Harp Okulu Yürüyüşü"
Askerî Darbeye Doğru Gençliğin Basın-Yayın Faaliyetleri
"Demokrasi"den "Darbe"ye Gençlik Hareketlerinin Fonksiyonel Sonuçları
Parantez Açılıyor: 27 Mayıs Askerî Darbesi
Postmodern Bir Olgu Olarak Askerî Vesayetin Yeniden İnşası
Demokrat Nitelikli Yeni Anayasa: 1961 Anayasası
Yeni Bir Parlamento Örneği: Çift Meclisli Yapı
SONUÇ
EKLER
Ek.1: Osmanlı İttihad ve Terakki Cemiyeti'nin broşürü
Ek.2: "Şeref Sürgünleri" adı verilen Jön Türkler'in listesi
Ek.3: Osmanlı Hürriyet Cemiyeti'ne üye olacaklara
Ek.4: 1897 yılının Eylül ayında Fizan'a gönderilen "Şeref Sürgünleri"nin affedilmesi hususundaki yazışma
Ek.5: Darülfünun öğrencilerinin, boykot kararına
destek verdiklerini gösteren bildiriler
Ek.6: 1922 yılının Mayıs ayında Darülfünun öğrencileri
tarafından yayınlanan bildiri
Ek.7: Türkiye Milli Talebe Federasyonu'na mensup gençlerin,
CHP Genel Sekreterliği'ne gönderdiği mektup
KAYNAKÇA
DİZİN
Türk Modernleşmesi'nin en önemli unsurlarından birisi olan gençlik hareketlerinin ortaya çıkış nedenleri, nasıl geliştikleri, bu sırada gençleri harekete geçiren düşünsel ve konjonktürel etkiler, gençlerin kullandıkları mücadele yöntemleri ve gençlik hareketlerinin yaratmış olduğu siyasî, idarî ve hukukî sonuçlar; sorgulanması elzem konulardır. Bu çalışma, 1865-1960 yılları arasındaki gençlik hareketlerinin anatomisini oluşturan söz konusu sorgulamanın bir ürünüdür. Hiç kuşku yok ki bahsi geçen gençlik hareketlerinin birbirleriyle olan benzerlikleri, farklılıkları, süreklilikleri ve kopuşları, bu ürünün doğuşunda önemli bir yer teşkil etmektedir.
İçindekiler
İÇİNDEKİLER
KISALTMALAR
TEŞEKKÜR
ÖNSÖZ
GİRİŞ
I. BÖLÜM TÜRK SİYASİ TARİHİ'NDE BİR BAŞLANGIÇ NOKTASI: YENİ OSMANLILAR HAREKETİ
Tanzimat Dönemi'nde Osmanlı'nın Ekonomik, Sosyal ve Siyasal Yapısına Genel Bir Bakış
Ekonomide İstikraz Dönemi
Tanzimat'tan I. Meşrutiyet'e Osmanlı'da Sosyal Durum
Tanzimat Dönemi'nde Osmanlı'da Siyasî Yapı
Bir Gençlik Hareketi Olarak Yeni Osmanlılar: Örgütsel Yapısı ve Kadrosu
a. Hareketi Başlatan Örgüt: Meslek Cemiyeti
b. Hareketin Amacı ve Örgütlenme Tarzı
c. Meslek Cemiyeti'nden Yeni Osmanlılar'a Örgütsel Dönüşüm
d. Meslek Cemiyeti'nden Yeni Osmanlılar'a Kadro Niteliği
Yeni Osmanlılar'ın Düşünsel Altyapısı
Tanzimat Etkisi
Avrupa Devrimlerinin Etkisi
Sürgün Hayatındaki İzlenimler
Geleneğin Yansıması: Dinsel Etki
Yeni Osmanlılar'da Proto-milliyetçiliğin İzleri
Bir Fikir Olarak Osmanlıcılık
Namık Kemal'in Vatan Anlayışı
Ali Suavi'nin Kavmiyetçilik Fikri
Mehmet Bey'in İnkılâp Görüşü ve İhtilalci Metodu
Yeni Osmanlılar'ın Mücadele Yöntemleri
Gazete Yayınları
Yasaklı Yayınların Dağıtımı ve Propaganda
Avrupalı Düşünürlere Ait Eserlerin Çevrimi
F. Yeni Osmanlılar Hareketi'nin Siyasî, Hukuki ve İdarî Sonuçları
İlk Modern Darbe: Abdülaziz'in Hal'i
Yeni Osmanlılar'da Anayasacılık Fikrinin Yansıması: Kanûn-ı Esâsî
Türk Siyasî Tarihi'nde Bir İlk: Meşrutiyet ve Parlamento
II. Abdülhamit ve Otoriteryanizmin Tesisi
II. BÖLÜM İTTİHAD-I OSMANÎ'DEN İTTİHAT VE TERAKKİ'YE JÖN TÜRK HAREKETİ'NİN EVRİMİ
II. Abdülhamit Dönemi'nde Osmanlı İmparatorluğu'nun
Ekonomik, Sosyal ve Siyasal Yapısı
Ekonomide Teslimiyet Dönemi
Otoriter Dönemde Osmanlı'da Sosyal Durum
II. Abdülhamit Dönemi'nde Siyasî Yapının Karakteri ve Dinamikleri
İttihâd-ı Osmanî'den İttihat ve Terakki'ye Örgütsel Dönüşüm
Askerî Tıbbiye'de Bir Cemiyet: İttihâd-ı Osmanî
Yapılanma Dönemi (1889-1902)
Nitelikli Ayrışma Dönemi (1902-1907)
Harekete Ruhunu Veren Örgüt: Osmanlı Hürriyet Cemiyeti
Bütünleşme Dönemi (1907-1908)
Jön Türk Hareketi'nin Düşünsel Altyapısı
Batılı Fikirlerin Yansımaları
Jön Türk Hareketi'nde Düşünsel Mücadele: Pozitivizm ve Adem-i Merkeziyet
Jön Türk Hareketi'nde Eğitim ve Eğitimcilerin Etkisi
Doğu'daki Gelişmelerin Etkisi
Jön Türk Hareketi'nde Düşünsel Süreklilik Örneği: Yeni Osmanlılar Mirası
Jön Türkler'de Proto-milliyetçilik'ten Milliyetçilik'e Yöneliş
Jön Türkler'de Osmanlıcılık Anlayışı
Jön Türkler'de Türkçü Fikrin Arka Planı
Jön Türk Hareketi'nde Mücadele Yöntemleri
Jön Türkler'in Sesi: Basın-Yayın Faaliyetleri
Jön Türkler'in Mücadelesinde Pragmatizm: Doğru Olan mı, Uygun Olan mı?
Jön Türkler'de Mücadele Yöntemi Olarak Fedaîlik
Jön Türk Hareketi'nin Fonksiyonel Sonuçları
II. Meşrutiyet'in İlanı ve Kânûn-i Esâsî
II. Meşrutiyet'in Getirdiği Son: II. Abdülhamit'in Hal'i
II. Meşrutiyet Dönemi'nde Yeni Hâkim Anlayış: Alman İdealizmi
Totalitarizme Kayış
III. BÖLÜM II. MEŞRUTİYET'TEN ÇOK PARTİLİ DÖNEM'E TÜRKİYE'DE GENÇLİK HAREKETLERİ
II. Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e Ekonomik, Sosyal ve Siyasal Yapıda Dönüşüm
II. Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e Türk Ekonomisi
II. Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e Türkiye'de Sosyal Yapı
II. Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e Siyasî Yapının Dönüşümü
II. Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e Türk Gençliğinde Örgütsel Gelişim
II. Meşrutiyet Dönemi'nde Gençlik Örgütleri
Mütareke Dönemi'nde Gençlik Örgütleri
II. Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e Öğrenci Dernekleri
Cumhuriyet Dönemi'nde Bir Gençlik Örgütü Projesi
Cumhuriyet Dönemi Türk Gençliğinin Düşünsel Altyapısı
Batılı Fikirlerin Etkisi
Sosyalizmin Yansıması
II. Meşrutiyet Dönemi'nin Düşünsel Mirası
Gençliğin Yeni Rehberi: Kemalizm
Cumhuriyet Dönemi'nde Milliyetçiliğin Evrimi ve Gençlik
Mütareke Dönemi Türk Gençliğinde Milliyetçilik ve
Bağımsızlık Algısı
Cumhuriyet Dönemi Türk Gençliğinde Milliyetçilik:
Turancılık'tan Ulus Milliyetçiliğine
Cumhuriyet Dönemi Türk Gençliğinde İlk Etnosantrik Tepki: Vagon Li ve Razgrat Mezarlığı Olayları
Turancılık'ın Dirilişi ve Gençlik Üzerindeki Etkisi
Mütareke Dönemi'nden Cumhuriyet Dönemi'ne Gençlerin Mücadele Yöntemleri
Türk Gençliğinde Yöntem Olarak Boykota Bir Örnek: Darü'l-fûnun Grevi
Cumhuriyet Dönemi'nde İlk Gençlik Protestosu: Tramvay Olayı
Türk Gençliğinde Klasikleşmiş Bir Yöntem: Basın-Yayın Faaliyetleri
Mütareke Dönemi'nden Çok Partili Dönem'e Gençlik Hareketlerinin Fonksiyonel Sonuçları
Yeni Türkiye'nin Doğuşu
İdealizmin Devamı Olarak: Makbul Gençliğin İnşası
Türk Siyasî Tarihi'nde Bir Yol Ayrımı: Çok Partili Düzen
IV. BÖLÜM "DEMOKRASİ"DEN "DARBE"YE TÜRKİYE'DE GENÇLİK HAREKETLERİ
"Demokrasi"den "Darbe"ye Türkiye'de Ekonomik, Sosyal ve Siyasal Yapının Evrimi
1945-1960 Yıllarında Türk Ekonomisine Genel Bir Bakış
1945'ten 1960'a Türkiye'de Sosyal Yapı
1945-1960 Arasında Türk Siyasî Yapısındaki Gelişmeler
"Demokrasi"den "Darbe"ye Türk Gençliğinde Örgütsel Gelişim
Çok Partili Dönem'e Geçiş Sürecinde Gençlik Örgütleri
Çok Partili Dönem'e Geçiş Sürecinde Öğrenci Örgütleri
CHP Gençlik Kolları'nın Öğrenci Hareketleri İle Bağlantısı
"Demokrasi"den "Darbe"ye Türk Gençliğini Mobilize Eden Düşünsel ve Siyasal Faktörler
Kilometrelerce Öteden Gelen Rüzgâr: Uzakdoğu Asya ve Latin Amerika Etkisi
Meşrulaştırma Hareketi Olarak Komünizmle Mücadele
Gençlik Hareketlerine Damga Vuran Düşünce: Kemalizm
Öğretim Üyelerinin Öğrenci Hareketleri Üzerindeki Etkisi
Çok Partili Dönem'in İlk Yıllarında Milliyetçi Hareketler ve Gençlik
Milliyetçiliğin Evrimi: Etnosantrizmden Mukkadesatçılığa
Milliyetçiliğin Manipülasyonuna Bir Örnek: 6-7 Eylül Olayları
27 Mayıs Askerî Darbesi Arifesinde Başka Bir Form: Kemalist Milliyetçilik
27 Mayıs Askerî Darbesi Öncesinde Gençlerin Mücadele Yöntemleri
Gençler Ayaklanıyor: 28-29 Nisan Öğrenci Protestoları
Büyük Protesto: 555 K Olayı
İktidara Son Uyarı: "Harp Okulu Yürüyüşü"
Askerî Darbeye Doğru Gençliğin Basın-Yayın Faaliyetleri
"Demokrasi"den "Darbe"ye Gençlik Hareketlerinin Fonksiyonel Sonuçları
Parantez Açılıyor: 27 Mayıs Askerî Darbesi
Postmodern Bir Olgu Olarak Askerî Vesayetin Yeniden İnşası
Demokrat Nitelikli Yeni Anayasa: 1961 Anayasası
Yeni Bir Parlamento Örneği: Çift Meclisli Yapı
SONUÇ
EKLER
Ek.1: Osmanlı İttihad ve Terakki Cemiyeti'nin broşürü
Ek.2: "Şeref Sürgünleri" adı verilen Jön Türkler'in listesi
Ek.3: Osmanlı Hürriyet Cemiyeti'ne üye olacaklara
Ek.4: 1897 yılının Eylül ayında Fizan'a gönderilen "Şeref Sürgünleri"nin affedilmesi hususundaki yazışma
Ek.5: Darülfünun öğrencilerinin, boykot kararına
destek verdiklerini gösteren bildiriler
Ek.6: 1922 yılının Mayıs ayında Darülfünun öğrencileri
tarafından yayınlanan bildiri
Ek.7: Türkiye Milli Talebe Federasyonu'na mensup gençlerin,
CHP Genel Sekreterliği'ne gönderdiği mektup
KAYNAKÇA
DİZİN
