^{#smrgKİTABEVİ} Mukaddimetül Edeb Paris ve Yozgat Nüshaları - Giriş - Metin - Dizin - 2023

Bu çalışmayla tarih ve içerik bakımından eserin en önemli nüshaları olarak gösterilen Paris, Yozgat ve Berlin nüshalarından “Paris ve Yozgat” nüshalarının söz varlığını literatüre dâhil etmek amaçlanmıştır.

İki metnin dil özelliklerine dair “Giriş” bölümündeki notlar; “Metin” bölümündeki transkripsiyonlu okuma; Arapçadan Türkçeye aktarımdaki tutum ile sözcüksel ve yapısal denklikleri göstermek üzere düzenlenen “Dizin” bölümü çalışmanın çıktılarını oluşturmaktadır.

Harezm Türkçesinin bilinen en eski tarihli eseri Mukaddimetü'l-Edeb, Arapça kelime, kelime grupları ve kısa cümlelerin satır aralarına çeşitli Türk yazı dillerinde, Farsça, İran dili Harezmce ve Moğolca tercüme edildiği bir sözlüktür. Eser, 1128-1144 yılları arasında ünlü âlim Zemahşerî tarafından Arapçayı öğretmek üzere yazılarak Harezmşah Atsız bin Muhammed bin Anuştigin'e sunulmuştur. Mukaddimetü'l-Edeb, Divanü Lügati't-Türk'ten sonra, orta zamanlı Türkçenin en zengin ve en önemli sözlük malzemesine sahip eseri olarak gösterilir.

Bu çalışma, eserin bilinen en eski nüshası olan Yozgat nüshası ile yine onunla aynı yüzyıla tarihlenen ve eksiksiz nüsha olan Paris nüshasını ilgili literatüre kazandırmayı amaçlamaktadır. Her iki nüshanın Türkçe tercümeleri Arapça asıl metin odağında birleştirilerek ses, biçim ve dizim bakımından ortaklık ve farklılıkların görülebileceği bir düzenle metin bölümü oluşturulmuştur. Dizin bölümünde madde başları, Arapça kelime ve kelime gruplarına karşılık yazılmış Türkçe kelime ve kelime gruplarıdır.