^#smrgSAHAF Netayic'ül - Vukuat: Kurumları ve Örgütleriyle Osmanlı Tarihi 1 - 2 -

Ancak bu kitap, sıradan bir Osmanlı Tarihi değil, devletin askerî sivil alanlardaki bütün kurumlarını ve örgütlerini özenle inceleyen değerli ve modern bir eserdir.

Mustafa Nuri Paşa, Osmanlı İmparatorluğu yönetiminin en üst basamaklarında ve türlü işlerde uzun yıllar görevde bulunmuş, kendisine vezirlik ve paşalık unvanı verilmiş bir kişidir. O, buralarda edindiği bilgi, görgü ve tecrübeleri, okuduğu bir çok kaynak eserlerle, tarihî belgelerin verileri ile yoğurarak güçlü bir eleştiri süzgecinden geçirdikten sonra kitabına almıştır.

XX, y, yıl başlarında, Belçikalı ünlü tarihçi Henri Pirenne'in (1862 - 1935) ilk örneklerini verdiği, olayların nedenlerini araştırarak sonuca varan çözümsel tarih yöntemini, Mustafa Nuri Paşa daha XIX, y. yılın ikinci yarısı ortalarında yazdığı bu değerli tarihinde başarı ile uygulamıştır.

Yazarımız, tarihe düşkünlüğü ve eserine aktardığı bilgileri nerelerden öğrendiğini, güttüğü amacı şöyle özetliyor : "çocukluğumdan beri, tarih okumayı, eskilerin yazdıklarını inceleme eğiliminde olduğumdan, halkın ellerinde dolaşan ünlü tarihlerden başka, kimi bilgili kişilerin görüp işittikleri şeyler üzerine yazdıkları eserlerden bir çok derleme ve tasarı ( risale ve lâyiha) okudum. Özellikle Sultan Abdülaziz Han'ın saltanatlarının ilk sıralarında Mabeyn-i Hümâyun Başkâtipliğinde bulunduğumdan görevim dolayısıyla bilgi edindiğim günlük olayları, gördüğüm eski yasaları ve işlemleri büyük bir özenle gözden geçirdim.

Bunlardan öğrendiğime göre Osmanlı İmparatorluğu'nun kuruluşundan beri politik yönetimi, yazılı ve geleneksel düzenleri bir çok kez değişmiş bulunduğundan bunların gerçek nedenlerini, ortaya çıkan sonuçlarını açıklayıp gelecek kuşaklara âcizâne bir andaç bırakmak üzere bu kitabımı yazmağa başladım...” (Sunuştan)