^{#smrgKİTABEVİ} Nizam-ı Kadim'den Nizam-ı Cedid'e 3. Selim ve Dönemi = Selim III and His Era From Ancien Regime to New Order -

Bu dönem şüphesiz, Osmanlılar'ın sosyal hayattan siyasi yapıya, askeri düzenden eğitim ve düşünce dünyasına kadar değişen çeşitli alanlarda yaşadıkları açısından çok önemli evrelerden birini oluşturan; birbirleriyle uyumlu veya uyumsuz iniş çıkışların, tartışmaların, önemli gelişmelerin, hatta sıçramaların yanında derin hayal kırıklıklarının da yaşandığı bir aşamaya denk düşer.

Fakat Batı çağdaşlaşma sürecinde gözlemlenen dikkat çekici hareketlilik, akla uygun düşen yenilikçilik, kendi kendini disiplin altına alabilme ve yenileyebilme becerilerinin Osmanlılar'ın bu dönemdeki önemli çabalarında da görülebildiğini belirtmek gerekir.

Niyazi Berkes'in Türk çağdaşlaşma tarihinin "ikinci aşaması" olarak adlandırdığı 3. Selim dönemindeki askeri yapıdan dış siyasete, sanattan eğitime kadar yayılan çeşitli alanlarda yaşanmış gelişmelerde, yenileşme çabaları konusunda "ne olduğunu" ortaya koymaktan veya olanın göz alıcı bir şekilde "fotoğraf çekmek"ten ziyade, "niçin olduğunu" inceleyen araştırmalardan oluşan bu çalışmanın Türk siyaset, kültür ve düşünce tarihine mütevazı bir katkı sağlayacağını ümit etmekteyiz.

Her dinden Osmanlı vatandaşını kapsayan laik ve modern yüksek okullardan yetişen gençlerin kurdukları İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin başlattığı 1908 süreci ''çağdaşlaşma'' ve ''Batılılaşma'' hedeflerinde ne kadar yol kat edebilmiştir? Çeşitli dinlere mensup, farklı kökenlerden gelen Osmanlı uyruklarını bir ''Osmanlılık'' bilincinde birleştirme amacına neden ulaşılamamış, 1908 süreci nasıl olmuş da giderek baskıcı ve dışlayıcı bir rejime evrilmiştir?

Sempozyumda sunulan bildiriler saltanatı fiilen yıkan, Osmanlı toplumunu parlamenter demokrasi, seçim ve askeri darbe olgularıyla da tanıştıran II. Meşrutiyet'e farklı açılardan yaklaşırken, tarihimizin bu dönüm noktasıyla ilgili süregelen tartışmalara, günümüz Türkiye'sini daha iyi kavramamıza da katkı sağlayacak yeni boyutlar katıyor.