Osmanlılar, XIX. yüzyıla modernleşme dönemi padişahı Sultan III. Selim (1789-1807) tarafından oluşturulan güçlü bir yelkenli donanma ile girdi. Ancak yüzyıl boyunca Osmanlı Donanması'nın 1827 Navarin'de Avrupalılar tarafından yakılması, 1839'da Mısır'a kaçırılıp yaklaşık iki yıl boyunca bakımsız bir şekilde kalması ve 1853 Sinop Baskını'nda Ruslar tarafından tekrar yakılması olayları, Osmanlı deniz gücünü büyük oranda zayıflatmıştır. Üstelik bu yüzyıla gelinceye değin yüzyıllar boyunca kullanılagelen yelkenli gemilerin yerini buharlı gemilerin alması önemli bir etken olmuştur. Bu bağlamda, XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti, hem denizlerdeki mevcut durumunu muhafaza edebilmek için yelkenli donanmasını yeterli sayıya çıkarmaya çalışmış hem de buharlı gemi inşasındaki teknolojik gelişmeleri takip etmek ve teknik eleman yetiştirmek gibi teknik sorunlarla karşı karşıya kalmıştır.
Nurcan Bal'ın titiz çalışması sonucu ortaya çıkan bu kitapta, XIX. yüzyıldaki sanayi gelişmelerinin gemi inşa teknolojisinde yol açtığı yeniliklerin Osmanlı Donanması'na yansıması incelenmiştir. Osmanlı Bahriyesi'nde gemi inşa teknolojisinde gerçekleşen gelişim ve değişimle yüzyıllardır kullanılagelen yelkenli gemilerden buharlı gemiler dönemine geçiş süreci, çalışmanın ana omurgasını teşkil etmektedir. Kitapta ayrıca buharlı gemilerin rolünü göstermek amacıyla Osmanlı deniz seferlerine ve Osmanlı'nın mali durumuna da değinilmiştir.
