^#smrgSAHAF Osmanlı Devleti'nin Eski Eser Politikası: Konya Vilayeti Örneği 1876 - 1914 -

Osmanlı döneminde Anadolu'yu gezmiş olan yabancı seyyahların önemli bir bölümü Türklerin İslam öncesi mimari ve sanat eserlerine karşı ilgisiz oldukları hususunda müttefik gibidirler. Yabancıların gözlemlerinden hareketle Osmanlı Devleti'nin eski eserlere bakışı hakkında yapılmış çalışmalarda ulaşılan tespitler, Osmanlı toplumunun özellikle İslam öncesi eski eserlerin önemi hakkında bilgisiz ve bilinçsiz oldukları şeklinde özetlenmektedir. Osmanlı Devleti'nin eski eser politikası hakkında ortaya konulan kimi çalışmalarda devletin kendi topraklarındaki eski eserleri koruma hususunda zaafiyet gösterdiğine dair örnekler verilmektedir. Üstelik bugün Avrupa müzelerindeki Anadolu menşeli eserler bu kanaati destekleyecek niteliktedir. Bu çalışmanın hazırlanmasında hareket noktamızı Osmanlı Devleti'nin eski eserler konusundaki politikalarının nasıl olduğu sorusu oluşturmuştur. Bu alandaki uygulamaları tespit edebilmek ve detaylandırmak amacıyla inceleme alanı Konya Vilayeti ile sınırlandırılmıştır. İnceleme dönemi ise eski eserlerin korumacılığı alanında kurumsal ve hukuksal temellerin atıldığı 2. Abdülhamit Devri (1876 - 1908) olarak belirlenmiş konu bütünlüğünü sağlamak açısından çalışmanın sınırları 1914'e kadar getirilmiştir. Avrupalı devletler tarafından Osmanlı topraklarının sömürülmesinde bir araç olarak kullanılmış olan arkeoloji çalışmaları karşısında şekillenen Osmanlı eski eser politikası Osmanlı padişahı Sultan 11. Abdülhamit'in bir savunma ve denge politikasının malzemesi olarak da karşımıza çıkmaktadır. İşte bu siyasi ve askeri stratejiler arasında Osmanlı Devleti yöneticileri tarafından ve özellikle Osman Hamdi Bey döneminde eski eserler bir değer olarak ortaya çıkarılmaya ve çağdaş uygulamalar paralelinde eski eser alanında kurumsal ve hukuksal altyapının kurulmaya çalışıldığı söylenebilir. Buraya kadar söylenenler çerçevesinde çalışmamızda öncelikle genel hatlarıyla Osmanlı Devleti'nin eski eser politikalarına yer verilmekte ve daha sonra Konya Vilayeti örneğinde. Osmanlı Devleti'nin eski eser alanındaki uygulamaları ele alınmaktadır.