İrfan Çağatay Aleksiva, Osmanlı İmparatorluğu'nun Son Döneminde Lazlar 1877-1923 başlıklı çalışmasıyla, Osmanlı İmparatorluğu'nu konu edinen tarihyazımında oldukça eksik bırakılmış bir alan olan Lazlar ve Lazistan üzerine detaylı bir inceleme sunuyor. Dönemin gazete ve arşivlerinden yararlanan Çağatay Aleksiva, Lazistan'ın 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sonucunda bölünmesinin canlandırdığı Laz hareketinin evrimini, Laz aydınlarının ortaya çıkışı, cemiyet ve derneklerinin kuruluşu üzerinden takip ediyor. 19. yüzyılın ikinci yarısında başlayıp Cumhuriyet'in kuruluşuyla kesintiye uğrayan Laz hareketiyle 1990'lı yıllarla birlikte uyanışa geçen Laz kültür hareketi arasındaki birbirinden kopuk ama paralellikler taşıyan ilişkiyi de tartışan Çağatay Aleksiva, yalnızca Laz çalışmalarına değil, Osmanlı modernleşmesi ve Osmanlı coğrafyasında kimliklerin oluşum/dönüşüm süreçleri hakkındaki literatüre de önemli bir katkı sağlıyor.
“Bu kitabın sahip olduğu en önemli vasıflardan biri, şüphesiz Türkiyeliliğin ve Türkiye coğrafyasının eşsiz parçaları olan Lazlar ve Lazistan tarihi konusunda sağladığı kayda değer katkı aracılığıyla bu alanda var olan devasa boşluğu bir nebze doldurmasıdır. Ayrıca bu çalışma, yaklaşımı ve sunduğu olgusal bilgilerin yeniliği sayesinde tekçiliğin yol açtığı sorunların giderilmesine önayak olabilecek ve bu yönde yapılacak yeni çalışmaları teşvik edebilecek mahiyettedir.” BÜLENT BİLMEZ
İrfan Çağatay Aleksiva
1981 Ardeşen doğumlu. İlk ve orta öğrenimini Ardeşen'de tamamladı. 2002'de İstanbul'a Marmara Üniversitesi'nde Türk Dili ve Edebiyatı okumak için geldi. İstanbul'da Laz çalışmalarında aktif rol aldı. 2009-2010 yıllarında Tiflis'te yaşadı. 2011'den beri çeşitli porjelerde Lazca, Laz tarihi, arşiv ve yayın çalışmaları yapmaktadır. 2013'te Lazi Kültür Yayınlarını kurup Ağani Murutsxi gazetesini ve Uncire dergisini çıkarmıştır. Başlıca yayınları: Lazca-Türkçe Büyük Sözlük (Çiviyazıları, 2007); Svacoxo Laz Yeradları Sözlüğü (Laz Kültür Derneği Yayınları, 2009); Çquni Çhara Albonişi Supara ve Chitaşi'nin Diğer Yazıları (Laz Kültür Derneği Yayınları, 2012); Lazca Matematik Kitabı Oxesapuşi Supara Tıpkıbasım ve Sözlük (Geoaktif Yayınları, 2012); Lazuri Texts Artaşeni Dialect (Lazi Kültür Yayınları, 2014); Laz Halk İnançları ve Mitolojisi (Heyamola Yayınları, 2020); İki Osmanlı Aydınının Kaleminden Lazlar ve Lazistan (Heyamola Yayınları, 2020); Dictionary of Laz Plant Names (Lincom GmbH, 2020); Sovyet Arşivlerinde İskender Chitaşi (Lazi Kültür Yayınları, 2021); Osmanlı İmparatorluğu'nun Son Döneminde Lazlar (1877- 1923) (İletişim Yayınları, 2024)
i.aleksiva@gmail.com
