^{#smrgKİTABEVİ} Osmanlı Tarihi Cilt 6: Islahat Fermanı Devri (1856 - 1861) - 2022

Eski hak ve imtiyazların tekidi 1. — Din ve mezhep serbestliği 1. — Hıristiyan ve Müslüman olmayan diğer tebaamn din ve mezheple ilgili hak ve yetkileri 2. — Hıristiyan ve Müslüman olmayan diğer tebaaya tanınan siyasi haklar 2. — Hıristiyan ve Müslüman olmayan diğer tebaayı ilgilendiren cemiyet ve kültür hakları 2. — Müslüman tebaa ile Hıristiyan tebaa arasında ve Hıristiyan tebaamn kendi aralanndaki münasebetlerden doğan adalet işleri 3. — Hıristiyan ve Mi slüman olmayan diğer tebaamn askerliği 3. — İdarî hükümler 3. — Malî hükümler 4. — Bayındırlık hükümleri 4. — türlü hükümler 4. — Islahat fermanının Gülhane hattı hümayunu ile mukayesesi 5. — Islahat fermanının Paris antlaşmasında yeri 6.

Osmanlı devlet adamlarının ferman hakkındaki düşünceleri 7. — Müslüman halkın ferman hakkmda düşünceleri 8. — Hıristiyan halkın ferman hakkmda düşünceleri 10. — İstanbul'daki elçilerin ferman hakkmda düşünceleri 11. — Islahat fermanının yürütülmesinde güçlükler 12. — Osmanlı Devletinin yapısından doğan güçlükler 12. — Avrupa'nın gelişmesinden doğan güçlükler 13.— Paris Antlaşması Devletlerinin müdahaleleri 14. — Osmanlı İmparatorluğu hakkmda Rus emelleri İS. — İngiltere'nin Osmanlı İmparatorluğu hakkındaki siyasetinin prensipleri 16. — Fransa'nın Osmanlı İmparatorluğu hakkındaki siyasetinin prensipleri 18. — Avusturya'nın Osmanlı İmparatorluğu hakkındaki siyasetinin prensipleri 19. — Osmanlı İmparatorluğu ve Prusya ve Piyemonte 20. — Büyük Devletlerin ıslahat hakkındaki tezlerini kabul ettirmek için müdahaleleri 20. — Büyük devletlerin müdahaleleri karşısında Osmanlı devlet adamları 22. — Âli Paşa'nm lâyihası: (Paşaya göre Avrupa'nın siyasi ve içtimai bünyesi) 24. — Avrupa'yı tanıyan Osmanlı hıristi-yanlanmn devletten şikâyeti 24. — Osmanlı hıristiyanlannın şikâyetlerini önlemek için Âli Paşa'nm tavsiye ettiği tedbirler 25. — Osmanlı hıristiyardanna eşit muamele yapılması hakkmda ileri sürülen tenkitlere Âli Paşa'nm cevabı 25.—Âli Paşa'nın eğitim konusu hakkmda düşüncesi 26. — Âli Paşa ve medenî kanun 26. — Fuat Paşa'nm düşüncesi 26. — Islahat fermanı hakkmda netice 27

1— Cidde olayları ve Suriye isyanları 29. XIX. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğunda çıkan isyanların karakteri 29.— Suriye'de halkın din ve mezhep dununu 30. — Isyanlann sebepleri : Dür-zilerle Maruniler arasında düşmanlık 30. — Kötü idare 31. — Islahat fermanının Suriye'de tepkileri 32. — Cidde olayları 32. — Suriye'de isyanın başlaması ve gelişmesi 33. — Bâb-ı âli ve Suriye isyanları 35. — Avrupa devletlerinin Suriye isyanlarına müdahalesi 36. — Fuat Paşa'nm Suriye isyanlarının bastırılmasında rolü 37. — Suriye'de Fuat Paşa'nm Fransız kuvvetleriyle işbirliği yapması 38. — Avrupa komisyonunun çalışmaları 39. — Lübnan'ın yeni idare tarzı 40. 2 — Eflâk ve Buğdan olayları "Romanya Birliği" ( 1856—1862 ) Eflâk ve Buğdan'ın Osmanlı İmparatorluğundald dununu 42. — İçtimai ve iktisadi durumu 43. — Rusya'nın Eflâk ve Buğdan hakkındaki ihtirasları 44. — Eflâk ve Buğdan'da milliyet fikrinin gelişmesi 46. — 1848 Fransız inkilâbının Eflâk ve Buğdan'da tepkileri 47. — Paris antlaşmasının Eflâk ve Buğdan'la ilgili hükümleri 49. — Paris antlaşmasını imzalayan devletlerin Eflâk ve Buğdan'la ilgilenmelerinin sebepleri 51. — Osmanlı devlet adamlarının Eflâk ve Buğdan hakkında düşünceleri 53. — Eflâk ve Buğdan idaresinin birleştirilmesi için ilk teşebbüsler 54. — Paris antlaşmasının Eflâk ve Buğdan'la ilgili hükümlerinin yürütülmesi 55. — Napolyon III.'ün baskısı 55.— Voyvoda seçimlerinin doğurduğu siyasi buhran 56. — Paris toplantısı 60. — Albay COUSA'nm Eflâk ve Buğdan'a müşterek voyvoda seçilmesi 61. 3 — Sırbistan olayları 64. Sırbistan'da Paris kongresine kadar muhtariyet idaresinin gelişmesi hakkında bir hatırlatma 64. — Paris antlaşması ve muhtar Sırbistan eyâleti 67. — Paris Antlaşmasından sonra Sırp beyliğinin Osmanlı Devletine karşı durumu 68. 4 — Karadağ isyanları 70. Osmanlı İmparatorluğunda Karadağ'ın durumu hakkında bir hatırlatma 70. — Karadağlıların Ruslarla münasebeti 71. — Karadağ ile Osmanlı Devleti arasında ihtilâf 72. — Kırım muharebesinden sonra Osmanlı-Karadağ münasebetleri 73. — Osmanlı Karadağ harpleri 74. 5 — Osmanlı-Yunan münasebetleri ve Avrupa Devletlerinin bu münasebetlere müdahalesi 76. 1830'da Yunanistan 76.— Capo d'Ystria'nın idaresi 77. — Kural Otto idaresinde Yunanistan 79. — Yunanistan'ın istiklâl kazanmasından Kırım muharebesinin başlarına kadar Osmanlı-Yunan münasebetleri 81. — Kırım muharebesi ve Yunanistan 83. — Paris Kongresi ve Yunanistan 85. 6 — Osmanlı-Mısır münasebetleri 85. 1841 fermanına göre Mısır'ın Osmanlı İmparatorluğunda!» durumu 85.— 1841'den sonra Mehmed Ali Paşa'nm Bab-ı Ali ile münasebetleri 87. — Mehmed Ali'nin Mısır'da başardığı işler 87. — Mehmed Ali Paşa'mn halefleri zamanında Osmanh-Mısır münasebetlerinin mahiyeti 89. — Süveyş Kanalı meselesi (tarihçesi) 90. — Süveyş kanalının açılmasında rastlanan teknik ve politik güçlükler 91. 7 – Kuleli vak'ası Umumî efkârın Abdülmecit aleyhine dönmesi 95. — Kuleli Vak'ası 95. — Kuleli Vak'aaımn ehemmiyeti hakkında görüşler 96. — Abdülmecit'in ölümü 97.

Padişahın şahsiyeti 98. — Abdülmecit padişahlığı nasıl anlıyor 101. — Padişahın tabi olduğu geleneklerde Abdülmecit'in yaptığı yemlikler 102.

Sadrazam 105. — Sadrazamların Abdülmecit ile münasebetleri 106. — Islahat fermam devrinde Abdülmecid'in sadrazamları: (Mustafa Reşit Paşa, Mehmet Emin Âli Paşa, Mustafa Naili Paşa, Kıbrıslı Mehmet Paşa, Mütercim Rüştü Paşa) 109.

Meclis-i Meşveret ve Meclis-i Şûra 116. — Meclis-i Has veya Meclis-i Vükelâ 117. — Diğer meclisler 119. — Meclis-i Vâlây-ı Ahkâm-ı Adliye 120. — Meclis-i Dâr-ı Şûray-ı Askerî 120. — Meclis-i Tophane-i Âmire 121.— Meclis-i Maarif-i Umumiye 121. — Meclis-i Maliye 121. — Meclis-i Âli-i Tanzimat 122. — Meclis-i Âli-i Umumi 122. — Diğer meclisler

Batılı usullerin hükümet teşkilâtında tatbik edilmesi 123. — Umur-u Dahiliye Nezareti (İçişleri Bakanlığı) 123. — Umur-u Hariciye Nezareti (Dışişleri 'Bakanlığı) 123. — Umur-u Maliye Nezareti (Maliye Bakanlığı) 124. — Evkaf-ı Hümayun Nezareti 124. — Umur-u Ticaret ve Ziraat Nezareti (Ticaret ve Ziraat Bakanlığı 125. — Umur-u Nafıa Nezareti (Bayındırlık Bakanağı) 125. — Umur-u Maarif Nezareti (Millî Eğitim Bakanlığı)

Mülk! taksimat ve idare teşkilâtı "Tanzimatın ilk yıllarında" 127. — Tanzimat devrinde mülki taksimat ve idare teşkilâtında yapılan değişiklik Mülki idarenin teftişi 131. — Mülkiye memurları için ilk vazife ve selâhiyet kanunu 133.

Şeriatın ehemmiyeti 134. — Osmanlı müesseselerinde İslâm hukukunun tesiri 135. — İlmiye sınıfı (Medreseler, Kadılar, Medrese ile kadılık mesleğinin ilgisi, müftüler) 135. — İlmiye sınıfının karakteri 140. — ilmiye sınıfının bozulması. 141. — ilmiye sınıfının siyasette menfi rol oynaması 142. — Abdülmecit devrinde ilmiyenin seviyesini gösteren örnekler 143. — ilmiye sınıfının disiplinini düzenleme teşebbüsleri 145. — islâm dini ile hıristiyan dini arasında mevcut farka dair Cevdet Paşa'nın düşüncesi 146. — Abdül-mecid devrinde adalet teşkilâtında İslâhat 148. — Tanzimattan önce mevcut mahkeme tipleri 148. — Adalet teşkilâtında ıslahat yapılmasını gerektiren sebepler 149. — Cinayet mahkemeleri "Meclîs-i Tahkikat"ın kurulması 149.— Muhtelit ticaret mahkemeleri 150. — Ceza ve Hukuk Karma Mahkemeleri 152. — Meclis-i Vâlây-ı Ahkâm-ı adliyenin yargı yetkisi 152. — Abdülmecit devrinde tanzim edilen yeni kanunlar: (Ceza kanunnâmesi. Ticaret kanunnâmesi) 153. — Arazi kanunnâmesi 154. — Şer'î mahkemelerde ıslahat 154. — Adalet alanında ıslahatın neticeleri

Mahmut II. nin oğluna bıraktığı ordunun durumu 156. Gülhane Hatt-ı Hümayununda ve ıslahat fermanında askerlik ile ilgili hükümler 157. — Kur'a ile ve gönüllü olarak askere alma usulünün kabulü 158. — Askerlik hizmetinin tesbiti ve sınıflandırılması 160. — Hıristiyan halkın askere alınması meselesi 160.— Din mezhep farkı yönünden çıkan güçlükler 160. — Gelenekler ve ananeler yüzünden çıkan güçlükler 161. — Askerlik psikolojisi sebebiyle çıkan güçlükler 161. — Ordu teşkilâtı 162. — Muvazzaf kuvvetler 162. — Yedek (redif) kuvvetler 163. — Yardımcı kuvvetler 164. — Başı bozuk kuvvetler 164. — Savaş halinde Osmanlı ordusunun mevcudu 165. — Osmanlı ordusu hakkında takdir ve tenkitler

Tanzimat ve eğitimin önemi 168. — Eğitim programının hazırlanması ve teşkilât 170. — İlk öğretimin ıslahı için çalışmalar 170. — Kız rüştiyeleri 172. — Darülmaarif "Lise" 173. — Darülfünun "Üniversite" 173. — Askerî öğretim 174 — Meslek ve teknik öğretimi (DarüJmuallimin-Oğretmen okulu) 175. — Mekteb-i Mülkiye (Siyasal Bilgiler Okulu) 175. — Diğer meslek ve ihtisas okulları. 176 — Encümen-i Daniş (Akademi) 176. — Eğitim ile ilgili meseleler (Türkçenin sadeleştirilmesi) 178. — Umur-u Hariciye (1831) 181. —Yabancı dil meselesi 181.— Terim meselesi 182. — Medresenin yeni eğitim hareketine karşı koyması 184. — Umumi efkâr ve basın 188.

Gülhane hattından önce Osmanlı maliyesi hakkında genel bir hatırlatma 191. — Osmanh maliyesinin temel prensipleri 191. — Maliye teşkilâtı 191.— Vergi sistemi 195. — Gülhane Hattının ilânından önce Osmanb maliyesinde ıslahat teşebbüsleri 197. — Vergilerin toplanması ve tahsisi 19$. — Gülhane Hattının ilânından sonra maliyede yapılan ıslahat teşebbüsleri 200. — Abdülmecit'in tahta çıktığı sıralarda malî durum 200. — Gülhane hattı ve ıslahat fermanında maliye ile ilgili hükümler 200. — Maliye teşkilâtında yemlikler 200. — Vergi sisteminde yenilikler 201. — İltizam usulünün kaldırılması 201. — Yeni vergi usullerine karşı tepki 203. — Maliye sisteminde sarsıntılar 203. — İsraflar 205. — İlk bütçe 207. — Avrupa'dan borç para alınması 209. — İlk borçlanma teşebbüsü 209. — İlk borçlanma 210. — İkinci borçlanma 211. — Üçüncü borçlanma 211. — Dördüncü borçlanma 212. — Abdülmecit devrinde malî durumun hulâsası

1 — Ekonomi hayatının çöküşü ve ıslahat teşebbüsleri 213. Çöküş sebepleri 213. — Geçici sebepler (harpler, ihtilâller ve isyanlar) 213. — Batıya dönüş 214. — Temel sebepler : Ticaret yollarının değişmesi 215. — Avrupa endüstri inkılâbının ve kapitalizmin tesiri 215. — Kapitülâsyonların tesiri 216. — Osmanlı tüccarlarının tâbiyet değiştirmesi 217. — Devlet adamlarının modern ekonomi hakkında bilgiden mahrum oluşları 217. — Yabancı Devletlerden borçlanma 217. 2 — Ziraat ve köylü 218. Ferdî toprak mülkiyetinin yokluğu 218. — Mal ve iş güvenliği yokluğu 218. — Yed-i vahid usulünün zararları 219. — Yolsuzluk 219. — Tanzimatın arifesinde köylüyü ve ziraati ilgilendiren yenilikler 220. — Gülhane Hattının ilânından sonra ziraat teşkilâtı 221. — Ziraatin kalkınmasında Devletin halka yaptığı yardım 223.— Arazi kanunnâmesi "Memlûke toprakları,, 223. — Mîrî ye topraklan 224. — Mevkufa toprakları 224. — Metruk topraklar 225. — Mevat topraklar 225. — Arazi kanunnâmesinin karakteri 225. — Abdülmecit devrinde ziraate genel bir bakış 226 3 — Sanayi 236. Genel şartlar 236. — Eski sanayiin durumu 238. — iş teşkilâtı 238. — Gedikler 238. — Sanayi çeşitleri 239. — Dokuma sanayinin çöküşü 239. — Yeni bir dokuma sanayii kurma teşebbüsleri 241. — Maden sanayü Madenlerin işletilmesinde güçlükler" 243. — Kömür madeninin keşfi 244. — Maâdin mevzuatı 245. — 1861 Maâdin Nizamnamesi 246. — "Maden kömürü havzası 248. — Demir, kurşun, bakır ve daha başka madenler 248. — Devlete ait ağır sanayii 249. — Diğer sanayii dalları "Kâğıt sanayii,, 250. 4 — Ticaret 250. Tanzimat öncesi devirde ticaret şartları ve şekilleri hakkında bir hatırlatma 250. — Ticaretin gelişmesine engel olan âmiller 250. — Ticareti korumak için alman tedbirler 251. — Tanzimat devrinde ticaret 253. — Yeni ticaret şartları 253. — Dış ticaret "Osmanlı-İngiliz ticareti 256. — Osmanlı-Fransız ticareti 258. — Osmanlı-Avusturya ticareti 258. — Osmank-Rus ticaret münasebetleri 259. — Osmanlı imparatorluğunun diğer devletlerle ticaret münasebetleri 259. — Dış ticaret hakkında netice 259. 5 — Bayındırlık hareketleri 261. Tanzimat adamlarının bayındırlık zihniyeti 261. — Karayolları 261. — Yol yaptırılması için teşebbüsler 262. — Demiryolları 263. — Denizyolları 264. — Sahil fenerleri 266. — Telgraf 266. — Bayındırlık hareketleri hakkında netice 267.

Cemiyetin bünyesi 268. — Türk ve fslâm cemiyetinin hususiyetleri 269. — Türk-lslâm cemiyetinin sosyal sınıflan 271. — Müslüman olmayan halkın durumu 273. — Müslümanlarlarla müslüman olmayanlar arasındaki farkların kaldırılması 274. — Rüşvet ve iltimasla mücadele 275. — Cemiyet hayatında yeni telâkkiler ve âdetler 278. — Fes ve püskül nizamı 279.

Umumi netice 279. — Yeni bir hukuk devleti kurma teşebbüsü 280. — Padişahın yeni durumu 281. — Sadrazamın yeni durumu 281. — Yeni bir ordunun kurulması 282. — Mülkî idarede yenilik 282. — Adalet sisteminde değişiklik 283. — Yeni Eğitimin kurulması 284. — Ekonomi ve Bayındırlık 285. — Cemiyeti alanında yenilikler 288. — Yabancı devletlerin yenilik hareketlerinde rolü 286.