^#smrgSAHAF OSMANLICA: 3 Kitap: Tencere Yuvarlandı Kapağını Buldu / Enkaz - ı İstibdad İçinde Züğürdün Tesellisi / Hürriyet Vadisinde Bir Pençe - i İstibdad -

Mizancı Murat Bey, Tiflis'te Huraka kentinde doğdu. Yüksek öğrenimini Rusya'da yaptı. Stavropol jimnazında, Moskova tarih seminerinde okudu. İstanbul'a geldi (1874). Darülmuallimin ve Mekteb-i Mülkiye'de tarih öğretmenliği Şûrâ-yı Devlet (Danıştay) üyeliği gibi görevlerde bulundu, ayrıca «Mizan» adlı bir gazete çıkardı. Paris'e kaçmak zorunda kaldı (1894). Saray'la anlaşarak İstanbul'a döndü (1908). Sarayla anlaşması, kendisini sevenlerin gözünden düşmesine neden oldu. Haftalık, 1908'den sonra günlük olan «Mizan» gazetesi, 31 Mart Vakası'na karıştığı savıyla kapatıldı. Rodos'a sürgün olarak gönderildi (1909). İstanbul'da öldü. Mehmet Murat'ın Mizan gazetesinde «Edebiyatımızın Nümune-i İmtisalleri» genel başlığı altında tefrika ettiği (1888) eleştiri yazıları, Türk Edebiyatında Batılı anlamda yazılmış ilk eleştiriler olması bakımından önemlidir. Recaizade Mahmut Ekrem'in «Vuslat» oyunlarıyla, Samipaşazade Sezai'nin «Sergüzeşt» romanını incelemiştir.Eserleri: Tarih-i Umumî (6 cilt, 1889); Turfan­da mı Yoksa Turfa mı? (roman, 1891); Tarih-i Ebülfaruk (Osmanlı Tarihi, 7 cilt, 1909 -1914) Bunlardan başka «Tencere Yuvarlandı Kapağını Buldu» oyunu; «Hürriyet Vadisinde Bir Pençe-i İstibdat», «Tatlı Emeller», «Acı Hakikatler», «Müdafaa-i Milliye» gibi siyasal anıları; Griboydof'tan çevirdiği «Akıldan Belâ» oyunu vardır.