^#smrgSAHAF OSMANLICA: Dönmelerin Hakikati -

Sabetaycılık tartışmaları 1919'da imzasız olarak yayımlanan "Dönmeler" isimli imzasız bir broşürde yer alan aleyhtar iddialar nedeniyle başladı. Risalenin adı, "Dönmeler, Honiyas, Kavayros, Sazan"dır, İstanbul'da Şems Matbaası tarafından basılan 16 sayfalık risalede Dönmeler müslüman toplum arasında fesat yayan bir topluluk olarak nitelendiririlir, pek çok kötü olayın sebebi olarak gösterilir. Buna cevap, 'Dönme' olduğu kuvvetle muhtemel, Binbaşılıktan emekli Sadık Bey tarafından, Ermenilere ait Karabet Matbaası'nda basılan "Dönmelerin Hakikati" adlı risaleyle gelir. Burada bir ayrıntıya yer vermek gereği vardır. 1919'da "Dönmelerin Hakikati" isimli risalenin yazarı Binbaşı Sadık Bey'in meşhur Miralay Sadık Bey olduğu 'Efendi'de yer aldı. Yanlıştır. Sadık Bey, 1911'de miralay olarak ordudan emekli olduğu günden beri Miralay Sadık ismiyle tanınmaktadır. 150'liklerden Osmanlı Hürriyet ve İtilaf Fırkası kurucularından eski İttihatçı (Manastır İT Cemiyeti Başkanlığı yaptı) Miralay Sadık Bey'in "Dönmelerin Hakikati" isimli bir risalesi bulunmamaktadır. Sadık Bey'in İttihat ve Terakki içinde muhafazakâr bir klik oluşturmaya çalıştığı doğrudur. Miralay Sadık Bey'in, Sabetay Sevi üzerine latin alfabesiyle yazılmış ilk kitabın yazarı, Atatürk ve İsmet Paşa döneminde CHP'den mebus seçilen Alaettin Gövsa'nın amcası olduğu doğrudur. Osmanlı Hürriyet ve İtilaf Fırkası'nın önce ikinci başkanı (1911), sonra (1919) da reisi İttihatçı Miralay Sadık Bey, İttihat ve Terakki'de Siyonist etkisine olumsuz vurgu yapan muhafazakâr bir siyasi kişiliktir. Soner Yalçın'ın kitabında "Dönmelerin Hakikati" isimli risalenin ise 1919'da Binbaşı Sadık Bey tarafından yazıldığı doğrudur. Ancak bu Sadık Bey, Miralay Sadık Bey değildir. 1919'da "Dönmelerin Hakikati" isimli risaleyi yazan Binbaşı Sadık, Avdeti-Müslüman bir subaydır. Sözü edilen risaleyi, dönmeler aleyhinde yazılan isimsiz bir risaleye karşı kaleme almıştır. Savaştan dönen yorgun ve yaralı bir subay olduğu belirtilen Binbaşı Sadık Bey risalesinde dönme olarak anılan insanları savunmuştur. Sabatay Sevi'nin Sultan 4. Mehmet tarafından "Aziz" olarak ünvanlandırıldığını ve inanmış bir mümin olduğunu vurgulamış, öteki risalade yer alan ithamları soru haline getirerek makul sayılabilecek ölçülerde bir bir cevaplamıştır. Dolayısıyla risalenin dönmelerin lehinde mi aleyhinde mi olduğu konusunda bir şüphe yok. -Abdullah Muradoğlu