^#smrgSAHAF Photographer = Fotoğrafçı Ali Sami 1866 - 1936 - 1989

Osmanlı İmparatorluğu'nda fotoğrafla ilgili araştırmalarıma başladığım 1976 yıllarında, en küçük ipuçlarını değerlendirip, bir hafiye gibi peşlerine düşüyordum. İmparatorlukta çalışmış pek çok fotoğrafçının biyografisi ve çalışmaları su yüzüne çıkarken, aklım bir isme takıldı: Ali Sami Bey. Bazan bir Bahriye subayı, bazan da Topçu kara subayı olarak rastladığım bu isim kimdi? Bir belgeden, lisede resim öğretmenliği yapmış sade bir hayatın izleri çıkıyor, başka bir belgeden Abdülhamid'e jurnaller yapmış, saray kapılarından içeri ufacık kâğıtlarla ihbarlar göndermiş bir karakter. Önce Bahriye Mektebi kayıtlarını, sonra da Mühendishane kayıtlarını araştırdım. Yalnızca birinde Ali Sami'nin Üsküdar doğumlu olduğu yazılıydı. 1981 yılıydı, bir telefon. Karşıdaki ses elinde bulunan fotoğraf camlarını satmak istediğini söylüyordu. Böyle telefonlar sıkça geldiğinden ve genellikle de sonuçta önemli bir şey çıkmadığından, bir tereddüt geçirdim. Ama telefondaki nazik sesin de isteğini kırmak istemedim. Biz İstanbul'da oturanlar, iki kıta üzerine kurulu bu şehirde, birbirlerine 500 m yakınlıkta bile olsalar, birinden diğerine geçerken koskoca bir kıtayı katediyormuşuz duygusuna kapılırız. İşte bu duygu ile camları görmek üzere, Avrupa kıtasından Asya kıtasına geçtim. Eski bir köşkün arazisinde kurulmuş iki kocaman bloktan birindeki kata girdiğimde, beş senenin karışık bilgileri bir çorap söküğü gibi açılmaya başladı. İşte Topçu Ali Sami'nin cam negatifleri önümdeydi. Ve kendisi ile ilgili notları en yakın ve yetkili kişilerden alabilecektim. Aynı zamanda diğer Bahriyeli Ali Sami Bey'in de hakkındaki bilgiler netleşmiş oldu. Üsküdarlı Ali Sami ya da Topçu Ali Sami'nin fotoğrafları belki sanatsal bir kaygı taşımayan işler. Belge olarak niteliğinin yüksek olduğuna inandığımdan bu kitabı hazırlamaya karar verdim. - Engin Çizgen