^{#smrgKİTABEVİ} Porter'ın Elmas Modeli ile Bodrum Yarımadası Tersane Kümelenmesindeki İşletmelerin Bilgi Paylaşım ve Yenilikçilik Performansının İncelenmesi - 2024

Kümelenmeler, belirli bir coğrafi alanda birbirine ortak ve tamamlayıcı unsurlarla bağlı şirketlerin ve ilgili kurumların oluşturduğu gruptur. Kümelenmeler çok farklı iş alanlarında, birçok sektörde, kısal ve kentsel alanlarda, büyük ve küçük ekonomilerde, geniş veya dar coğrafi alanlarda var olabilmektedir. Kümelenmeler ile otomotiv, bilişim ve mobilyacılık gibi sektörler yanında tabiata dayalı üretim yapan bağcılık ve şarap endüstrilerinde karşılaşmak mümkündür. Kümelenmeler, sadece belirli bir sektör veya iş kolunda faaliyet gösteren ticari işletmelerin bir araya gelerek oluşturdukları ticari iş birliği yapıları değildir. Kümelenmelerin içinde birbiri ile rekabet eden firmaların yanında tedarikçiler, üniversiteler gibi eğitim kurumları veya araştırma merkezleri, meslek birlikleri, firmalara dış kaynak sağlayan hizmet sağlayıcı işletmeler gibi yapılar da yer almaktadır. Çünkü, kümelenmeler farklı yetenek ve uzmanlığa sahip örgütlerin bir araya gelerek sinerji yaratmasını amaçlayan yapılardır.

Kümelenmeler içindeki firmalar, vergilendirme konusunda avantajlar sağlayabilmekte, elektrik ve su gibi maliyetlerde avantajlar elde edebilmekte, zaman zaman işgücü maliyetlerini düşüren teşviklerden yararlanabilmektedir. Firmalara maliyetlerin azaltılması üzerinden rekabet avantajı sağlayan teşvikler, kümelenmelere ilişkin kısa vadeli ve kapsamı dar beklentiler içinde yer almaktadır. Kümelenmeler içinde yer alan firmaların asıl beklentisi makro değişiklikler üzerinden rekabet avantajı sağlayacak fırsatların ortaya çıkmasıdır. Porter'a göre, özellikle gelişmekte olan ülkelerde kümelenme derinliğinin eksikliği gelişimin önünde yer alan engeller arasındadır ve firmalar bu ülkelerde kümelenmenin yaratacağı sinerjiye daha fazla ihtiyaç duymaktadırlar.