^{#smrgKİTABEVİ} Principia: Doğal Felsefenin Matematiksel İlkeleri (Seçmeler) CEP BOY -

Galileo'nun öldüğü yıl doğan Newton (1643-1727) kendinde olduğu gibi değil, ama çağdaş bilim felsefeciliğinin onu görmeyi istediği gibi bilinir. Ve öyle kabul edilmeye bütünüyle uygundur. Yaygın görüşü özetleyen bir yazara göre, ‘‘Sunduğu bilim görüşü, yazışındaki duruluk, bulduğu yeni şeylerin sayısı öyle bir fiziksel ve matematiksel kavrayış sergiler ki, bilimde herhangi bir zamanda bir benzeri yoktur.'' Newton bugün nesnel, pozitif bilimcinin prototipi olarak kabul edilir, ve Philosophiae Naturalis Principia Mathematica ise ‘‘the opus that laid the foundation for modern science'' olarak. Bu neredeyse tapınmaya varan tutumun arkasında Newton'ın kalkülüsü, evrensel yerçekimi yasasını, ve optik kuramını ‘‘keşfettiği'' gibi ‘‘sıradan'' bilgiler, herkesin bildiği ‘‘gerçekler'' yatar. Gerçeklerin böyle belirlenen Newton fenomeni ile ilgisi başka türlüdür. - ‘En iyi' fizikçi olan Newton'ın olgun yaşamının en büyük bölümünde simya üzerine derlediği dev kaynakça 5000 kadar girişten oluşur, ve konu üzerine yazıları matematik ve ‘mekanik' üzerine yazılarının her birini çok çok aşar. - Newton bir özeğe doğru düşme deviminin sarmal bir yol izleyeceğini, ve yerçekimi kuvvetinin cisimler arasındaki uzaklığın karesi ile ters orantılı olarak azalmadığını, aslında hiçbir biçimde değişmediğini düşünüyordu. Sonunda Hooke tarafından düzeltildi. Principia' nın deneyimlerden tümevarım yoluyla türetilen enteresan kavramları arasında örneğin "kütle = yoğunluk × hacım" da bulunur. - Bir Arian olan Newton kuvvetin özdeğe özünlü olduğu biçimindeki özsel mekanik kavramın doğrulanmasını ateizm olarak gördü. Yerçekimi onun için Hermetik bir Tanrının İstenci, ve Uzay ise tanrısal sensorium, Tanrının duyu örgeni idi. - Kalkülüsün bulunuşuna gelince, bu bilim bugün de kullanılan notasyonu ile Leibniz tarafından bulunuşundan on yıl sonra Newton'ın "akılar/fluxions yöntemi" ile bir kez daha sunuldu.