^#smrgSAHAF Rubailer - 2000

Bu çalışma, düşüncelerini gizlemeden, özgürce rubai, daha doğru bir ifade ile Fars edebiyatına özgü "terane" kalıbında şiire döken ve kimseye övgü düzmediği için asırlarca ülkesinde layık olduğu gibi tanınmayan, ama buna karşın yalnız Doğu'da değil, Batı'da da birçok şairin ve filozofun hissedilir derecede etkisinde kaldığı, taklit edildiği ünlü matematikçi, astronom ve filozof Ömer Hayyam (1047- 1122 civarı)'ın rubailerinin üç Türk aydını tarafından yapılan mensur ve manzum çevirilerinden oluşmaktadır.

Birinci kitap, Dr. Abdullah Cevdet (1869-1932)'in "tashih, ikmal ve birçok resimlerle tezyin olunmuş ve gayr-i matbu rubailerle Hayyam ve rubaileri hakkında uzun bir tetebbunamenin eklendiği Rubaiyat-ı Hayyam ve Türkçeye Tercümeleri başlıklı eserin İstanbul'da 1926 yılında yapılan ikinci (müellifin imzasını taşıyan özel lüks) baskısının Latin harflerine aktarılması, kimi şiirlerin çevrilmesi ve yayıma hazırlanması ile oluşmuştur. Tümünün Hayyam'a aidiyeti kuşku götüren toplam 575 rubainin çevirilerinin yer aldığı bu eserin ilginç olan tarafı, kitabın başında, Batı ve Doğu edebiyatlarında Hayyam etkisinin mukayeseli olarak ele alındığı zengin bir giriş kısmının bulunması ve bazı rubailer hakkında sayfa altlarında son derece yararlı bilgilerin verilmesidir. Örneğin, bir rubaide işlenen tema ile ilgili olarak Türk şairi Nedim'den veya İranlı şair Ka'ani'den ya da Fransız şairi ve filozofu Victor Hugo'dan alıntılar yapılmış ve okuyucuya karşılaştırma imkanı sunulmuştur.

İkinci kitap, ailesi 1880'de Isfahan'dan gelip İstanbul'a yerleşen ve Galatasaray Lisesi ile İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi hocalarından Hüseyin Daniş [Pedram] (1870-1942)'in İstanbul'da 1927 yılında ikinci baskısını yayınladığı Rubaiyat-ı Ömer Hayyam'dan ibarettir. Kitabın ilk baskısında (İstanbul, 1922) Hüseyin Daniş rubailerin çevirisi ile birinci edebi kısmın telifini üstlenmiş, filozof Rıza Tevfik de kitaba bir "felsefi kısım" eklemiştir. Rıza Tevfik kitabın ikinci baskısına katılmamış ve Hüseyin Daniş, Ömer Hayyam hakkında, içinde felsefi görüşlerin de ele alındığı ve sekiz fasıldan oluşan geniş bir inceleme bölümüyle bu açığı kapatmaya çalışmıştır.