^#smrgSAHAF Rusya'da Pan - Türkizm ve Müslümanlık -

Bu kitap Sovyetler Birliği'nde bugün sayıları yirmi milyonu aşan ve ikinci en büyük dil birliğini teşkil eden Rusya'daki büyük Türk gruplarının ilk etraflı politik ve kültürel tarihidir. Profesör Zenkovsky Müslümanlığın düşünce ve sosyal davranışını lâyık siyasi fikirlerin atmaya başladığı yirminci yüzyılın geçici devresini belirterek onların tarihlerini başlangıcından 1920 ye kadar izlemiştir.

Yazar bu Müslüman grupların arasında kültürel birliğin dağılmasına yol açan milliyetçi fikirlerin başlangıcı hakkında da incelemelerde bulunmuştur. Çeşitli Türk gruplarının her birinin gelişmesini bunların arasında Tatar siyasi ve kültürel etkilerin doğuşunu ve neticede Kazak, Uzbek, Azerbaycan ve Başkır milliyetçiliğinin gelişmesini tarif etmektedir. 1905 ve 1917 Rus ihtilâllerinin ve bunu izleyerek iç savaşın bu halkların millî yönleri üzerindeki etkileri, dini, kültürel ve siyasi gelişmeler ışığı altında incelenmiştir.

Bu araştırmada 1906 ve 1917 Müslüman kongresinin tutanakları, Rusya'daki Türk basını, mecmuaları ve belirli bazı Türk mülteci mecmuaları gibi çok öncelere ait şimdiye kadar kullanılmamış malzeme kaynaklarından faydalanılmışlar. (Sunuş'tan)