^{#smrgKİTABEVİ} Siyasi Düşünce Hürriyeti ve 1961 Türk Anayasası - 2023

Siyasi Düşünce Hürriyeti ve 1961 Türk Anayasası, Bülent Tanör'ün 1969 tarihinde savunulmuş ve aynı yıl yayımlanmış doktora tezidir. Tezde siyasi düşünce hürriyetine hem bir teorik çerçeve çizilmeye çalışılmış, hem de anayasa hukukunda geçerli yorum yöntemleriyle yürürlükteki normlar açıklığa kavuşturulmaya çalışılmıştır. Doktora tez jürisi önündeki sözlü savunması çok başarılı bulunan Tanör'ün bu tezinde, daha sonraki bütün çalışmalarında takip edeceği yaklaşıma ve metodolojiye ilişkin ipuçlarını da görebiliyoruz. Siyasi Düşünce Hürriyeti ve 1961 Türk Anayasası o tarihte henüz öğretide derinliğine tartışılmamış olan konu ve yöntemler bakımından ufuk açıcıdır. Temel hak ve özgürlükler bakımından öze dokunmama ilkesi, sınırlama-düzenleme farklılığı, düşüncenin içsel boyutu ve açığa vurulması ile mutlak-sınırlı özgürlük anlayışı gibi konular sistematik yorum, tarihi yorum, bütünsel yorum gibi yöntemler ışığında değerlendirilmiştir. Varılan sonuç, 1961 Anayasası'nın bütün fikir ve ideolojilerin serbestçe tartışılıp savunulmasını, eleştirilmesini ve propagandasını güvence altına aldığıdır. Günümüzden (2023) elli dört sene önce yazılan bu kitabı okurken birkaç hususu göz önünde tutmakta yarar vardır. Öncelikle, bu kitapta açıklığa kavuşturulmaya çalışılan hukuk normları artık yürürlükte değildir. Başta anayasa olmak üzere neredeyse değinilen bütün mevzuat değişmiştir. Dolayısıyla, çalışma bir hukuk tarihi çalışmasına dönüşmüştür. Ancak siyasi düşünce hürriyetinin demokratik bir rejimdeki önemi ve farklı yorum yöntemlerinin tutarlı ve çelişkisiz biçimde kullanımı bakımından eser hala genç araştırmacılara örnek olacak özellikler barındırmaktadır.(SUNUŞTAN)

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ
I. Konu:
II. Metot
III. Plan:

BİRİNCİ KISIM
GENEL OLARAK SİYASİ DÜŞÜNCE HÜRRİYETİ

BİRİNCİ BÖLÜM
SİYASİ DÜŞÜNCE HÜRRİYETİ
§1 Düşünce hürriyeti kavramı:
I. "Düşünce" ve Hukuk:
II. Düşünce Hürriyetinin Tarifi:
III. Düşünce Hürriyetinin Temel Hak ve Hürriyetler Arasındaki Farklı Yeri:
§2 Düşünce hürriyetinin kurucu unsurları:
I. Düşünce Hürriyetinin Maddesi Olarak "Düşünce" Kavramı:
A. Fikri nitelikte olmayan ve hukukun da himaye etmediği ifadeler:
B. Hukukun himaye ettiği, fakat fikri nitelik taşımayan ifadeler:
C. Toplum meseleleriyle ilgili olmayan beyanlar:
D. Fikri nitelik taşımakla beraber, düşünce hürriyetinden başka bir entellektüel hürriyetin konusuna giren ifadeler:
II. Düşünce Hürriyetinin Varlığı İçin Gerekli Hürriyetler:
A. Düşüncenin oluşumu için gerekli hürriyetler:
B. Kanaat hürriyeti:
C. Düşüncenin dışa vurulmasıyla ilgili hürriyetler:

İKİNCİ BÖLÜM
SİYASİ DÜŞÜNCE HÜRRİYETİ ve SİYASİ REJİMLER
§1 Düşünce hürriyeti ve siyasi rejimler:
I. Resmi bir ideolojiye bağlı rejimlerde düşünce hürriyeti:
A. Faşist rejimler ve düşünce hürriyeti:
B. Marksist rejimler ve düşünce hürriyeti:
II. Resmi bir ideolojiye bağlı olmayan rejimlerde düşünce hürriyeti:
III. Ara durumlar:
§2 Resmi ideolojisi olmayan siyasi rejimlerde ideolojik düzenleme meselesi:
I. Meselenin ortaya çıkışı ve konuş şekli:
II. Doktrinde karşılıklı görüşler:
A. Mutlak hürriyetçi görüş:
B. "Sınırlı hürriyet" görüşü:
III. Pozitif hukuktaki yansımalar:
A. Milletlerarası belgelerde:
B. Milli hukuk düzenlerinde:
C. Sentez:

İKİNCİ KISIM
1961 ANAYASASINA GÖRE SİYASİ DÜŞÜNCE HÜRRİYETİ

BİRİNCİ BÖLÜM
SİYASİ DÜŞÜNCE HÜRRİYETİNİN SINIRLI OLUP OLMADIĞI TARTIŞMASI VE DEĞERLENDİRİLMESİ
§1 Siyasi düşünce hürriyetinin sınırlı olup olmadığı konusundaki görüşler çatışması:
I. "Sınırlı düşünce hürriyeti" tezi:
A. Bu teze göre "yasak fikirler" nelerdir?
B. Yasaklanmanın gerekçeleri:
C. Düşünce hürriyetinin özü:
D. Sonuç:
II. "Sınırsız düşünce hürriyeti" tezi:
§2 "Düşünce hürriyetinin sınırlı olup olmadığı" konusunda ileri sürülen görüşlerin değerlendirilmesi:
I. "Sınırlı düşünce hürriyeti" tezinin değerlendirilmesi:
A. "Anayasa koyucunun görüşü" bir gerekçe olabilir mi?
B. "Anayasanın bütünsel yorumu" düşünce hürriyetinin sınırlı olduğu sonucuna götürür mü?:
C. Devletin ve siyasi iktidarın kuruluş ve işleyişiyle ilgili temel ilkeler, düşünce hürriyetini muhtevaca sınırlar mı?
D. "Anayasanın özünün değiştirilmezliği" esası, bu öze aykırı düşüncelerin açıklanması hürriyetinin de olamayacağını gösterir mi?:
E. Atatürk ve 27 Mayıs Devrimleri tenkit ve tartışma hürriyeti dışında bırakılmış mıdır?
F. "Düşünce hürriyetinin özü" ile ilgili görüşlerin değerlendirilmesi:
II. Sınırsız muhtevalı düşünce hürriyeti tezinin değerlendirilmesi:

İKİNCİ BÖLÜM
SİYASİ DÜŞÜNCE HÜRRİYETİNİN ANAYASAL STATÜSÜ
§1 Siyasi düşünce hürriyetinin muhtevaca sınırsızlığının dayanakları:
I. Düşünce hürriyetinin genel rejimi açısından:
A. Anayasanın 20'nci maddesi:
B. "Öze dokunmama" ilkesi karşısında "muhtevaca sınırlılık":
C. "Eşitlik ilkesi" karşısında "muhtevaca sınırlılık":
D. "Anayasanın değişebilirliği" ilkesi karşısında "muhtevaca sınırlılık" meselesi:
E. Düşünce hürriyetinin genel rejimiyle ilgili diğer hükümler:
II. Değişik ifade hürriyetleriyle ilgili özel hükümler açısından:
A. Basın Hürriyeti:
B. Toplantı ve gösteri yürüyüşleri hakkı ve hürriyeti:
C. Dernek kurma hakkı:
D. Siyasi partiler yoluyla ifade hareketleri:
§2 Düşünce hürriyetinin düzenlenmesi:
I. Düzenleme kavramı ve düzenlemenin nitelikleri:
A. "Düzenleme", şekle ve usule ait bir kayıtlamadır:
B. Düzenleme tedbirleri subjektif ve geçici niteliktedir:
C. Düşünce hürriyetinin "sınırlanamaz", ancak "düzenlenebilir" oluşu, muhtevaya ilişkin ön kayıtlama usullerinin uygulanmasına engeldir:
II. Düzenlemenin ölçüsü:
A. Düşünce ve propaganda-telkin:
B. Düşünce ve kışkırtma (tahrik):
III. Düzenlemede yasamanın alanı:
§3 Siyasi düşünce hürriyetiyle ilgili ceza mevzuatının değerlendirilmesi:
I. T.C.K. md. 141-142:
II. 38 sayılı Milli Güvenlik ve Huzuru Bozan Bazı Fiiller Hakkında Kanun:
III. Basın Kanunu md. 31:
SONUÇ

BİBLİYOGRAFYA