^{#smrgKİTABEVİ} Suç ve Ceza : Türk Romanında Eşkıyalık -

Toplumsal tarihin önemli sorunsallarından biri olan eşkıyalığın edebiyata yansıması, özellikle romanlarda işlenmiş olması, edebiyatın toplumsal tarihle sıkı irtibatının bir sonucudur. Toplumların varoluşsal tehlikelerle karşılaştıklarında bir kurtarıcı beklemeleri ve başkaldıran bir kahramana sığınmaları eşkıyalık olgusunu, tarih boyunca gündemde tutmuştur. Kanunların kör noktalarında kendilerine ait bir nüfuz alanı oluşturan eşkıyalar, hem toplumsal hayatta hem de toplumsal hayatın bir yansıması olan edebiyat ve/veya romanda iki farklı eşkıya tiplemesinin oluşmasına neden olmuştur.

Tarihsel kökleri Spartaküs ve Prometeus'a kadar uzanan ve bizde Köroğlu'yla bir kahramanlık destanına dönüşen sosyal eşkıyalık, İngiliz tarihçi Eric Hobsbawm'ın kuramsal katkılarıyla kültür tarihinin önemli çatışmalarını aydınlattığı gibi roman dünyasını da zenginleştirmiştir. Öte yandan eşkıyalığın sadece devlet düzenin bozulduğu dönemlerde ortaya çıkan bir arıza olduğunu belirten görüş, Karen Barkey tarihsel analizleriyle somutlaşmıştır.

Bu çalışmada, bu iki kutup arasında beliren gerilimin romana yansıma biçimleri konu edilmiştir. Türk edebiyatında, eksenini Yaşar Kemal'in İnce Memed'i ve Kemal Tahir'in Rahmet Yolları Kesti romanlarının belirlediği edebi ürünlerde, yazarların eşkıyalık imgesini genellikle sosyal eşkıyalık yönüyle işledikleri görülmektedir. Başka bir ifadeyle Türk yazarının beslendiği kolektif bellek, eşkıyalığı sahiplenme temelinde şekillenmiştir.

İÇİNDEKİLER
KISALTMALAR
ÖNSÖZ
EDEBİYAT VE SUÇ
OLGU
EŞKIYALIK
Eşkıyalığı Doğuran Nedenler
Türkiye'deki Eşkıyalığın Tarihsel Kökenleri
Sosyal Eşkıyaların Yapısal Özellikleri
Ege Bölgesindeki Eşkıyalığın Nedenleri
KİŞİ
II. TÜRK ROMANINDA EŞKIYALIK
Eşkıya İmgesi
Sosyal Eşkıyalık İmgesi
Namus Hassasiyeti
Hayırseverliği
Kurtuluş Savaşı'ndaki Hizmetleri
Sıradan Eşkıyalık/Çalıkakıcı/Haydut
Eşkıyaların Özel Yaşamları
Aşk ve Evlilik
Atları
ORTAM
[Enis Rıza] Olcayto - "Kitap Âşığı Sezai Kaplan"III. EŞKIYALIĞI DOĞURAN SEBEPLER
Coğrafik Yapı
Ekonomik Yapı
Toplumsal Yapı
Özel Nedenler
SUÇ
IV.EŞKIYALIĞIN TOPLUMSAL YANSIMALARI
Eşkıyanın Mitleşmesi/Destanlaşması
Beklenen Kurtarıcı/Kahramanın Geri Dönüşü
Eşkıyanın Tiranlaşması
Halkın Eşkıyaya Sahip Çıkması
Eşkıyaların İlişkileri
Eşkıyanın Yerel Beylerle İlişkileri
Eşkıyaların Bürokrasiyle İlişkileri
…VE CEZA
Eşkıyanın Sonu
Ölüm
İhbar
Affedilme
Hapsedilme
Eşkıyanın İntikamı
Şeyh Muzaffer Ozak
SONUÇ
KAYNAKÇA
DİZİN