#smrgKİTABEVİ Tam Benim Tipim: Bir Font Kitabı - 2022
Kendime kendime "Haydi bakalım kolay gelsin..." diyerek başlamam gereken bir yazı...
Çünkü "Şu anda, tam şu anda okuduğunuz harfler 'souvenir'dir.
Yazının başlığı meşhur 'helvetica'nın sayısız türevinden biridir.
Hürriyet'te genellikle 'Vigor DT' tercih ediyoruz ki; Malcolm Wooden adlı vatandaş 2002 yılında tasarlamıştır" şeklinde bir başlangıç yapıp büyük bir risk alacağım.
Sonra tipografiden gerçekten çakanlardan "Ona öyle demezler, Garamond arası peynir yemezler" fırçası gelecek...
Neden bahsettiğimi anlamamış olma ihtimaliniz çok yüksek; ben de ne dediğimi bilmiyorum zaten!
Fakat ne yapmaya çalıştığımı anlatabilirim.
Gözümüzün önünde, hayatımızın her alanında var olan, ancak hikâyesini bilmediğimiz "şeyler" üstüne yazılmış kitaplar her zaman harika olur. Bunun son örneği "Tam Benim Tipim-Bir Font Kitabı" adlı çalışma. Amazon'un "Yılın en iyi kitaplarından" diyerek yücelttiği, Simon Garfield'ın yazdığı kitap "font"ların veya daha kolay anlatmak için kullanabileceğimiz ifadeyle "harf karakterlerinin" öykülerini anlatıyor.
Meslek icabı "Helvetica" nedir, "Comic Sans" neye benzer bilirim; "Gill Sans" ile "Cooper Black"i ayırt edebilirim.
Fakat bu harikulade kitabı okudukça, fontların tarihini, medeniyet üzerine etkilerini, birbirinden arıza ve orijinal karakterler olan mucitlerinin öykülerini öğrenince "zırcahil" olduğumu fark ettim.
Teknik bilgiler içerse de sadece bu işin uzmanlarına yönelik bir kitap değil "Tam Benim Tipim".
Mesela İngiltere'nin en yaygın fontlarından "Gill Sans"ı yaratan Eric Gill'in bir sapık olduğunu bilmezdim ki; kolay kolay kimseye sapık demem.
Penguin Kitapları'nın, BBC'nin ve İngiliz Demiryolları'nın favori fontu Gill Sans'ı ilk olarak Bristol'deki bir kitapçı dükkânının tabelası için tasarlayan Eric Gill'in niye "sapık" olduğunu buraya yazmam uygun olmaz.
Merak eden kitaptan okusun ama yakın zamanda "ortaya çıkan özel hayatı" yüzünden Gill Sans'ın boykot edilmesi için kampanya bile düzenlendi.
Bu arada Eric Gill'in 1940'ta ölmüş olduğunu not düşelim!
Cooper Black'i kitleler "easyJet"in logosuyla hatırlayabilir bugün.
Tombul ve sempatik bir karakterin benim zihnime kazınmasında ise Beach Boys'un efsane albümü "Pet Sounds" etkili olmuştur.
Albüm kapağı komple "Cooper Black"tir.
Müzik gruplarının logolarında kullandıkları fontlar kitapta ayrı bir bölüm olarak inceleniyor. Detaylara burada girmek mümkün değil ama şunu bilmenizi isterim: Pink Floyd'un The Wall logosunda kullandığı harflere ithafen üretilen "Floydian" diye bir font var; Led Zeppelin için de Zeppelin II şeklinde bir font üretilmiş...
Ulusal futbol takımları, forma tasarımlarında milli duygularla hareket etmezmiş bunu da öğrenmiş oldum.
Mesela Almanlar, Amerikan asıllı "Serpentine" kullanıyor. Fransızlar ise Alman orijinli "Optima"yı tercih ediyor.
Arjantin'in tercihi de Alman kökenli ITC Bauhaus. İngilizler de son dönemde Fransız icadı Antique Olive'e yönelmiş.
Obama'ya seçim kazandıran font olarak tanınan "güven aşılayıcı Gotham"ın etkisini, asırlarca dayanan veya bir rüzgâr gibi geçip giden fontların ibret verici öykülerini bulabileceğiniz "Tam Benim Tipim", yakın zamanda okuduğum en eğlenceli ve öğretici kitap oldu.
Son yıllarda yazı yazarken "Courier New" kullanmayı sevdiğimi belirttikten sonra acımasız bir font esprisiyle noktalamak isterim bu mevzuyu: "Comic Sans'ın bir sevgilisi varmış, 'Seni karakterin için seviyorum' diyormuş..."
******************
Yılın En İyi Kitaplarından - Amazon
Büyüleyici... Gerçek ve mizah arasında mükemmel bir denge yakalıyor. Bu kitabı okumak bakışınızı değiştirecek. -Time Out
Tam Benim Tipim bir font kitabı. Binlerce fontu alt alta sıralayan katalogvari bir kitap değil -öyle olsa muhtemelen bir uluslararası çoksatan olamazdı. Tersine; gerçek öyküler üstüne kurulmuş hayli eğlenceli bir kitap elinizdeki. Gutenberg'in ilk harf kalıbını dökmesinden, Steve Jobs'ın onları bilgisayarımızın font menüsüne doluşturup "modern zaman font salgınını" başlattığı ana, pek çok şaşırtıcı ve hatta kimi zaman büyüleyici öykünün kahramanı bu kitapta bahsedilen fontlar.
Helvetica neden ve nasıl bütün dünyayı istila etti ya da daha romantik bir deyişle, "şehirlerin parfümü" haline geldi? IKEA'nın fontunu değiştirmesi nasıl oldu da "İsveç kaynaklı en büyük infial" olarak anılacak bir toplumsal tepkiye sebep oldu? Obama'yı Beyaz Saray'a bir font taşımış olabilir mi? Neden 30'ların Art Deco'su Amy Winehouse'a böylesine yakışıyor? Bir fontu, bir ülkeye, bir dine, bir döneme, bir mesleğe ya da bir duyguya has kılan şey tam olarak nedir? Arial'ın dingin kim(liksiz)liğinden, Times New Roman'ın pratik ciddiyetinden, Comic Sans'ın rahatsız edici hafifliğinden -ve kullanımını yasaklama kampanyasından- kimler sorumlu? Trajan'ı bütün kötü film posterleri için vazgeçilmez kılan ne? Tüm zamanların en iyi ve en kötü fontları hangileri? Ve tabii, kaçınılmaz soru; seçtiğin font senin hakkında ne söylüyor?
Tabelalardan menülere, havalimanlarından giysilerinizin etiketlerine, baktığınız her şeyi farklı görmenizi sağlayacak bir kitap Tam Benim Tipim.
Eğer öğle yemeğindeki kaşığın şeklini hatırlıyorsanız, şekli yanlış demektir, -Adrian Frutiger, iyi bir fontun farkedilmez olması yönünde görüşünü paylaşırken...
Kendime kendime "Haydi bakalım kolay gelsin..." diyerek başlamam gereken bir yazı...
Çünkü "Şu anda, tam şu anda okuduğunuz harfler 'souvenir'dir.
Yazının başlığı meşhur 'helvetica'nın sayısız türevinden biridir.
Hürriyet'te genellikle 'Vigor DT' tercih ediyoruz ki; Malcolm Wooden adlı vatandaş 2002 yılında tasarlamıştır" şeklinde bir başlangıç yapıp büyük bir risk alacağım.
Sonra tipografiden gerçekten çakanlardan "Ona öyle demezler, Garamond arası peynir yemezler" fırçası gelecek...
Neden bahsettiğimi anlamamış olma ihtimaliniz çok yüksek; ben de ne dediğimi bilmiyorum zaten!
Fakat ne yapmaya çalıştığımı anlatabilirim.
Gözümüzün önünde, hayatımızın her alanında var olan, ancak hikâyesini bilmediğimiz "şeyler" üstüne yazılmış kitaplar her zaman harika olur. Bunun son örneği "Tam Benim Tipim-Bir Font Kitabı" adlı çalışma. Amazon'un "Yılın en iyi kitaplarından" diyerek yücelttiği, Simon Garfield'ın yazdığı kitap "font"ların veya daha kolay anlatmak için kullanabileceğimiz ifadeyle "harf karakterlerinin" öykülerini anlatıyor.
Meslek icabı "Helvetica" nedir, "Comic Sans" neye benzer bilirim; "Gill Sans" ile "Cooper Black"i ayırt edebilirim.
Fakat bu harikulade kitabı okudukça, fontların tarihini, medeniyet üzerine etkilerini, birbirinden arıza ve orijinal karakterler olan mucitlerinin öykülerini öğrenince "zırcahil" olduğumu fark ettim.
Teknik bilgiler içerse de sadece bu işin uzmanlarına yönelik bir kitap değil "Tam Benim Tipim".
Mesela İngiltere'nin en yaygın fontlarından "Gill Sans"ı yaratan Eric Gill'in bir sapık olduğunu bilmezdim ki; kolay kolay kimseye sapık demem.
Penguin Kitapları'nın, BBC'nin ve İngiliz Demiryolları'nın favori fontu Gill Sans'ı ilk olarak Bristol'deki bir kitapçı dükkânının tabelası için tasarlayan Eric Gill'in niye "sapık" olduğunu buraya yazmam uygun olmaz.
Merak eden kitaptan okusun ama yakın zamanda "ortaya çıkan özel hayatı" yüzünden Gill Sans'ın boykot edilmesi için kampanya bile düzenlendi.
Bu arada Eric Gill'in 1940'ta ölmüş olduğunu not düşelim!
Cooper Black'i kitleler "easyJet"in logosuyla hatırlayabilir bugün.
Tombul ve sempatik bir karakterin benim zihnime kazınmasında ise Beach Boys'un efsane albümü "Pet Sounds" etkili olmuştur.
Albüm kapağı komple "Cooper Black"tir.
Müzik gruplarının logolarında kullandıkları fontlar kitapta ayrı bir bölüm olarak inceleniyor. Detaylara burada girmek mümkün değil ama şunu bilmenizi isterim: Pink Floyd'un The Wall logosunda kullandığı harflere ithafen üretilen "Floydian" diye bir font var; Led Zeppelin için de Zeppelin II şeklinde bir font üretilmiş...
Ulusal futbol takımları, forma tasarımlarında milli duygularla hareket etmezmiş bunu da öğrenmiş oldum.
Mesela Almanlar, Amerikan asıllı "Serpentine" kullanıyor. Fransızlar ise Alman orijinli "Optima"yı tercih ediyor.
Arjantin'in tercihi de Alman kökenli ITC Bauhaus. İngilizler de son dönemde Fransız icadı Antique Olive'e yönelmiş.
Obama'ya seçim kazandıran font olarak tanınan "güven aşılayıcı Gotham"ın etkisini, asırlarca dayanan veya bir rüzgâr gibi geçip giden fontların ibret verici öykülerini bulabileceğiniz "Tam Benim Tipim", yakın zamanda okuduğum en eğlenceli ve öğretici kitap oldu.
Son yıllarda yazı yazarken "Courier New" kullanmayı sevdiğimi belirttikten sonra acımasız bir font esprisiyle noktalamak isterim bu mevzuyu: "Comic Sans'ın bir sevgilisi varmış, 'Seni karakterin için seviyorum' diyormuş..."
******************
Yılın En İyi Kitaplarından - Amazon
Büyüleyici... Gerçek ve mizah arasında mükemmel bir denge yakalıyor. Bu kitabı okumak bakışınızı değiştirecek. -Time Out
Tam Benim Tipim bir font kitabı. Binlerce fontu alt alta sıralayan katalogvari bir kitap değil -öyle olsa muhtemelen bir uluslararası çoksatan olamazdı. Tersine; gerçek öyküler üstüne kurulmuş hayli eğlenceli bir kitap elinizdeki. Gutenberg'in ilk harf kalıbını dökmesinden, Steve Jobs'ın onları bilgisayarımızın font menüsüne doluşturup "modern zaman font salgınını" başlattığı ana, pek çok şaşırtıcı ve hatta kimi zaman büyüleyici öykünün kahramanı bu kitapta bahsedilen fontlar.
Helvetica neden ve nasıl bütün dünyayı istila etti ya da daha romantik bir deyişle, "şehirlerin parfümü" haline geldi? IKEA'nın fontunu değiştirmesi nasıl oldu da "İsveç kaynaklı en büyük infial" olarak anılacak bir toplumsal tepkiye sebep oldu? Obama'yı Beyaz Saray'a bir font taşımış olabilir mi? Neden 30'ların Art Deco'su Amy Winehouse'a böylesine yakışıyor? Bir fontu, bir ülkeye, bir dine, bir döneme, bir mesleğe ya da bir duyguya has kılan şey tam olarak nedir? Arial'ın dingin kim(liksiz)liğinden, Times New Roman'ın pratik ciddiyetinden, Comic Sans'ın rahatsız edici hafifliğinden -ve kullanımını yasaklama kampanyasından- kimler sorumlu? Trajan'ı bütün kötü film posterleri için vazgeçilmez kılan ne? Tüm zamanların en iyi ve en kötü fontları hangileri? Ve tabii, kaçınılmaz soru; seçtiğin font senin hakkında ne söylüyor?
Tabelalardan menülere, havalimanlarından giysilerinizin etiketlerine, baktığınız her şeyi farklı görmenizi sağlayacak bir kitap Tam Benim Tipim.
Eğer öğle yemeğindeki kaşığın şeklini hatırlıyorsanız, şekli yanlış demektir, -Adrian Frutiger, iyi bir fontun farkedilmez olması yönünde görüşünü paylaşırken...
