^#smrgSAHAF Teşkilat - ı Mahsusa - 2003

Teşkilât-ı Mahsusa Osmanlı Devleti'nin son dönemine damgasını vurmuş gizli bir örgüttü. Enver Paşa'nın kendisine bağlı olarak oluşturduğu bu istihbarat örgütü, özellikle Birinci Dünya Savaşı sırasında çok önemli faaliyetlerde bulunmuştu. Oysa dönem hakkındaki kaynakların çoğunda Teşkilât-ı Mahsusa'nın adı geçmez, adı geçtiğinde verilen bilgiler son derece sınırlıdır. Örgüt âdeta bir esrar perdesinin arkasında kalmıştır. Teşkilât-ı Mahsusa üzerine doktora tezi için kapsamlı bir araştırma yapan Philip Stoddard bu esrar perdesini aralıyor. Çeşitli dillerdeki bütün yazılı kaynakları incelelemekle yetinmeyen yazar, araştırma sırasında hayatta olan “canlı tarihler” le derinlemesine görüşmeler yapmıştır. Özellikle Teşkilât-ı Mahsusa'nın kilit ajanlarından Eşref Kuşçubaşı'yla yapılan görüşmelerde sağlanan bilgiler, tarihin aydınlatılması açısından paha biçilmez değer taşıyor. 1911-1918 yılları arasındaki Osmanlı - Arap ilişkileri üzerine yoğunlaşan kitap, Teşkilât-ı Mahsusa'nın bu dönemde ne denli önemli bir rol oynadığını ortaya koyuyor. Üç kıtada örgütlenmiş olan Teşkilât-ı Mahsusa'nın personeli 1916'da 30.000 kişiye ulaşmıştı. Ajanlarının pek azının teşkilat mensubu olduğu biliniyordu. Resmi üyelik listeleri bulunmamakla birlikte, Eşref Kuşçubaşı'ya göre böyle bir listenin yayınlanması halinde Yakındoğu'da birçok devlet adamı rahatsızlık duyacaktı. Böyle bir liste onların Birinci Dünya Savaşı öncesinde ve savaş sırasında Türkler için neler yaptıklarını ve karşılığında ne kadar para aldıklarını gösterecekti. Stoddard'ın bu eseri, konu üzerine en önemli referans kitabı olma özelliğini taşıyor. (Arka kapaktan)