^#smrgDERGİ Toplumsal Tarih Dergisi Dosya: Barış - Sayı: 263 Kasım

Toplumsal Tarih Kasım sayısının kapağını 10 Ekim 2015 günü Ankara'daki Barış mitinginde hayatını kaybeden 102 kişinin hatırasına ayırdı; Aydan Çelik'in çizimiyle... Kapakta öne çıkarılan “İstanbul ve Boğaz Kıyılarının Akışkan Panoraması” başlıklı makale, Aslı Özgen Tuncer'e ait. Tuncer, İstanbul'un sinemadaki “akışkan” imgesini, Haliç veya Boğaz boyunca su üzerinden akan panaromik çekimler etrafında inceliyor.

Mete Tunçay “Şevket Süreyya Aydemir'in Mektubu” başlıklı yazısında, TKP'nin 1927 tevkifatıyla Türkiye komünist hareketinde yaşanan kırılmayı ve Şevket Süreyya Aydemir'in 1928 yılında Komintern'e yazdığı mektubu ele alıyor.

Murat Koraltürk, “Fırtına ve Yaşlı Bir Gemi: Adana Şilebinin Batışı” başlıklı yazısında, 27 Ocak 1943'te Karadeniz'de bir yıldız karayel fırtınasında batan Adana şilebinden hareketle, Türkiye'de yaşanan deniz kazalarının nedenleri üzerinden duruyor.

Nurşen Gürboğa, “1923 Nüfus Mübadelesi ve Mübadil Romanlara Yönelik İskân ve Denetim Politikaları” başlıklı yazısında, devletin Mübadele ve sonrasında Romanlara yönelik gözetim ve denetim mekanizmalarının izini sürüyor; Roman/Çingene toplulukların ulus inşasına ve toplumsal yaşama dahil edilecek makbul yurttaşlar olarak görülmeyişinin altını çiziyor.

Murat Cankara, “Ahmed Midhat Efendi'nin Kaleminden Büyülü Fener”de, Ahmed Midhat Efendi'nin yazdığı ve ilk kez resimli Mir'ât-ı Âlem dergisinde yayımlanmış, ardından Manzara dergisi tarafından bir kitapçık olarak basılmış olan Sihr-i Sirâcî adlı eseri inceliyor.

“12 Eylül'den Unutulan Bir Mağduriyet Öyküsü: Manuel Yergatyan” başlıklı yazısında Emre Can Dağlıoğlu, 12 Eylül Darbesi'nden kısa süre sonra tutuklanıp işkencelere maruz kalan ve uzun zaman hapis yatan Ermeni rahip Hayko (Manuel) Eldemir'in (Yergatyan) zorlu hayat hikâyesini anlatıyor.

Sibel Gürses Söğüt, “Yeni Belgelerle 1865 Hocapaşa Yangınının Sınırları” başlıklı yazısında, 1865 Ağustos'unda İstanbul suriçini tahrip eden büyük yangının bugüne kadar bilinen sınırlarını belgeler eşliğinde yeniden ele alıyor.

Peri Efe, “Mollas ve Baltacıoğlu Örneklerinde Karagiozis'i/Karagöz'ü Yenileştirmek” başlıklı yazısında, Yunanistan'da 1920'lerden 1930'lara uzanan süreçte Atina'da Karagiozis'in başka bir mecraya girmesinin yolunu açan Mollas ile Türkiye'de Karagöz oyunları yazan Baltacıoğlu'nun gölge oyununun değişimi yönünde attığı adımları tartışmaya açıyor.

Hakkı Uyar, günümüzde Boraltan Köprüsü olayı olarak bilinen, Rus mültecilerin Türkiye'den Sovyetler Birliği'ne iade edilişine ilişkin soru önergesinin Mayıs 1951'de Meclis'te ilk kez gündeme getirilişini ve yaşanan tartışmaları “70. Yılında Boraltan Köprüsü Olayı” başlıklı yazısıyla aktarıyor.

Sophie Cœuré, “20. ve 21. Yüzyıllarda Savaşta Arşivler, Arşiv Savaşları” başlıklı yazısında iki hat üzerinden ilerliyor: Birincisi arşivlerin siyasal ve toplumsal açıdan modern devletin iktidar araçları gibi kabul edilmesi; ikincisi kimlik ve hafıza inşasında arşivlerin rolü. Makale Esra Atuk tarafından tercüme edildi.

Güncel sayfalarında DİSK, Tarih Vakfı ve TÜSTAV'ın ortaklaşa düzenlediği Emek Tarihi Konferansı'nın sonuç bildirgesi ve Tarih Vakfı'nın düzenlediği “Türkiye ‘Milli' Eğitim Sisteminde ‘Gayri Milliler'” başlıklı panelin özetine yer veriliyor. Her ay olduğu gibi bu sayıda da Edhem Eldem'in “L'illustration'dan Seçmeler”i ve Emel Seyhan'ın “Osmanlı Basınında Yüz Yıl Önce Bu Ay”ı yer alıyor. Aylin Koçunyan Jamanak gazetesinin 1915 tarihli sayılarından haberler aktarıyor. “Tehcir Anlatıları”nda ise Trabzon Mebusu Hafız Mehmed Emin Bey'in tanıklıklarına yer veriliyor.