^#smrgSAHAF Türk Dilinde Çokluk -

Varlıkların veya kişilerin birden fazla olma durumlarını gösteren çokluk kavramı, isimlerle kullanılan bazı ekler yanında, fiillerle kullanılan bazı yapım ekleri ve şahıs ekleriyle karşılanmaktadır. +lAr ekinden başka genel Türkçede çokluk kavramı ifadesinde kullanılan ekler olarak +DAş, +gil, +k, +lº, +lºk, +mAn, -ºş, -k, -ºz, -sºnºz, -ºn/-ºnºz, -lAr, +mºz, -nºz, +lArI vb. gibi ekler sayılabilir.

Ayrıca bir kısım kelimeler aracılığıyla da kavramların çokluğu belirtilmektedir. Türkçenin sahip olduğu çokluk vasıtası hem gramatikal hem leksik hem de sentaktik türdendir. Yani Türkçenin çokluk ifadesi dünya dillerinde de olduğu gibi hem ekler hem kelimeler hem de sözdizimi yoluyla gösterilmektedir.

Eklerle çokluk ifadesinde Türkçenin isimlerle birlikte kullanılan yaygın ve genel çokluk eki +lAr'dır. +lAr çokluk eki dışında bazı ekler daha vardır ki bunlar kelime kök ve gövdeleriyle beraber, bir kısmı isimlerle bir kısmı da fiillerle beraber çokluk ifadesini sağlamak amacıyla kullanılmaktadır. Bunlardan bir kısmı isimlere gelerek eklendiği ismin çokluğunu oluştururken, bir kısmı eklendiği kelimeyle ilgili olanların çokluğunu gösterir. Bir kısım ekler isimlere gelerek onların kime ait olduğunu veya kimle ilgili olduğunu gösteren iyelikleri kurarken çokluk şahısları ifade eder. Bazı ekler de fiillere gelerek ya fiilden çokluk şahıslarla kullanılması gereken yeni fiiller türetir ya da fiillerin çekimlenmesi sırasında fiilin bildirdiği eylemi yapan şahısların çokluğunu gösterirler.

Sözdizimi yoluyla meydana getirilen çokluklar, içerisinde birden fazla kelimenin çokluk ifadesini sağlamak amacıyla bir araya getirilmesiyle oluşan birliklerdir. Kelimelerin birlikteliğiyle çokluk ifade edilirken, bazen çokluğun sayısı, miktarı net olarak bildirilmekte, bazen de çokluğun sayısı belirsizlik yoluyla ifade edilmektedir. Belirsizlik durumuyla ifade edilen çokluklarda, kavramın içerisinde barındırdığı veya kapsadığı varlığın sayısı belirsizdir, duruma göre sayı değişkenlik gösterebilir.