^#smrgSAHAF Türk Filmleri Sözlüğü 1917 - 2009 -

Agâh Özgüç'ten Türk Filmleri Sözlüğü 1917-2009 Türk sinemasını yaşatan sözlük Sinema yazarı, gazeteci, arşivci Agâh Özgüç'ün Türk Filmleri Sözlüğü 1917-2009, Dönence Yayıncılık tarafın- dan yayımlandı. Bu kapsamlı başvuru kitabı, Türk sinemasında 1917'den 2009'a dek çevrilen tüm konulu uzun metraj filmleri içeriyor. Özgüç, "hangi formatta (16 mm, 35 mm, dijital) çekilirse çekilsin o ürün sinema salonlarında gösterime girip izleyiciyle buluşabiliyorsa bir sinema filmidir" diyor.

Türk sinemasının başlangıç tarihi olarak neden 1914'ü değil de (14 Kasım 1914'te Fuat Uzkınay, Ayastefanos'taki Türk Abidesinin Yıkılışı adlı ilk Türk filmini çekti) 1917'yi seçtiğini yazar şöyle açıklıyor: "Türk sinema tarihindeki belgelere göre halkın önüne çıkan ilk konulu uzun metrajlar Sedat Simavi'nin yönettiği Pençe ve Câsus filmleridir. Bu yapımlar 1917'de çekilip 1918'de gösterime girmişlerdir" diyen Özgüç bu nedenden ötürü sözlüğü- ne 1917 yılını çıkış olarak almış! 1972'yi sinemamızın en karmaşık dönemi olarak niteleyen Öz güç, 1974'teki seks komedileri dalgasında konfeksiyon sineması" adı altında çekilen bu küçük bütçeli filmlerin sansür belgeleri olmadığına da değiniyor. Böylesi filmlerin eski sansür belgeleriyle çift adlarla da gösterime sokulduğunu vurguluyor. Yersizlik yüzünden film bobinlerinin Sarayburnu'ndan denize atıldığını, depo yangınlarına kül olduklarını, negatiflerin kiloyla satıp gümüşleri eritilerek ayakkabı bağcıklarına klips yapıldığını belirten arşivci genellikle belge yoksunu olan sinemamızda atlanacak çok şeyin olabileceği gerçeğinin de göz ardı edil- memesini anımsatıyor. Türk Filmleri Sözlüğü 1917-2009u hazırlarken Agâh Özgüç, dünyaca tanınan, her yıl eklemelerle birlikte yeniden basılan Leslie Halliwell'in Film Guide'ını ve kendi hazırladığı dört ciltten oluşan 1250 sayfalık Türk Filmleri Sözlüğü'nü örnek almış. Bu yeni çalışmada alfabetik dizin yıllara göre değil, 92 yıl süresince gerçekleştirilen tüm film adlarına göre düzenlenmiş. Bu dizinde adı, yapım yılı, filmin renkli mi siyah-beyaz mı olduğu, forma, yapım şirketi, yönetmen, senaryo, görüntü yönetmeni, müzik, oyuncuları, kısa özeti, kazandığı ödüller yer alıyor. Oyuncu sıralamalarını Özgüç elindeki afişleri tek tek denetleyerek yapmış, uluslararası Berlin, Cannes, Venedik, ulusal Adana, Ankara, Antalya, İstanbul gibi saygın festivallerden verilen ödülleri kaynak almış. Filmlerin renkli ve siyah-beyaz özgün afişleriyle süslü 608 sayfalık bu ayrıntılı çalışmayı Agâh Öz- güç tek başına üç ay gibi kısıtlı bir zamanda gerçekleştirmiş. Türk Filmleri Sözlüğü 1917-2009 her akademisyenin, arşivcinin, sinemacının, sinema yazan ve öğrencisinin kaynak alacağı, bilgilerle dolu önemli bir başvuru kitabı. - Aslı Selçuk