^{#smrgKİTABEVİ} Türkçede Deyim Varyantları ve Eş Zamanlı Deyimler - 2025

Bir dilin söz varlığı içerisinde kullanıma hazır yapılardan biri olan deyimler, insanoğlunun yaşadığı dünya ile toplumu anlama ve anlamlandırma sürecinde başvurduğu sembolik dil birimleridir. Deyimlerin metaforik birimler olması, anlam yönünün güçlü olduğunu kanıtlamaktadır. Kültürel ve toplumsal kodları içerisinde barındıran deyimler, çeşitli etkenlere bağlı olarak dilde eş anlamlılık veya varyantlaşma eğilimi göstermektedir. Dilde, deyim varlığının köklü olduğu göz önünde bulundurularak eş anlamlılık ve varyantlaşma olgusunu belirlemek ve bu olguyu ortaya çıkaran etkenleri çözümlemek, kendi içerisinde farklı ilişkileri de beraberinde getirmektedir. Deyimlerde varyant ve eş anlamlılık ilişkisi çözümlenirken anlam alanı, metaforlar, ödünçlemeler, örtmeceler ve üslup gibi birçok etken göz önünde bulundurulmalıdır.

Deyimlerde eş anlamlılık ve varyantlaşma konusu, alan yazınında teorik ve uygulamalı alanlarda irdelense de yukarıda sıralanan ilişkilerden dolayı incelenmesi ve çözümlenmesi gereken pek çok konu vardır. Türkçede, deyimlerde eş anlamlılık ve varyantlaşma üzerine hazırlanmış bir çalışma mevcut değildir. Bu çalışmayla, Türk deyim bilimi araştırmalarındaki bu eksikliğin giderilmesine yardımcı olmak, Türk deyim bilimi ile Türkoloji araştırmalarına katkı sağlamak ve bu alanda araştırma yapacak bilim insanlarına kılavuz niteliğinde bir eser kazandırmak arzu edilmektedir.