^#smrgSAHAF Türkiye Siyasetinde Ordunun Rolü: Asker-Sivil İlişkileri, Güvenlik Sektörü ve Sivil Denetim -

Türkiye'de ordunun, modern orduların asli işlevi olan dış askeri güvenlik alanının yanı sıra siyasal, iktisadi, kültürel, ideolojik alanlara uzanan geniş bir faaliyet alanının bulunması ve bu alanlardaki faaliyetlerin sivil siyasal iktidarın ve kamu otoritesinin denetiminden yasal veya fiili özerklik altında yürütülmesi pretoryen bir militarizmi hâkim kılmıştır. Söz konusu pretoryen militarizmin güç sahalarından biri de ekonomidir. Savaş sanayii ve askeri harcamalar alanında müesses klasik askeri-sınai kompleks mekanizmasının dışında Ordu Yardımlaşma Kurumu (OYAK) üzerinden ordunun bizatihi kolektif bir sermaye grubu olarak hareket etmesi ve üretim, hizmet, ticaret ve finans sektörlerinde doğrudan yatırımlara sahip olması Türkiye'de militarizasyonun önemli bir boyutunu oluşturmaktadır. Türkiye'nin devlet geleneğinde ordu kurumunun hâkim bir konumu vardır. Görev tanımını ülkenin güvenliğini sağlamakla sınırlı tutmayan asker, daima Türkiye'nin siyasi sosyal ve iktisadi hayatını belirleyen en önemli aktörlerden biri olmuştur. Asker, Cumhuriyet'in kuruluşundan beri bazen doğrudan bazen de dolaylı olarak yaşamın her alanını yönlendirmeye ve biçimlendirmeye çalışmıştır. Ordu, ulus devlet yapılanması içinde merkezi bir rol alarak kurumsallaşmış ve temsil ettikleriyle modern Türkiye Cumhuriyeti'nin karşılığı olarak lanse edilmiştir. Ordu-devlet ilişkisi AB paralelinde demokratikleşme, sivil toplumun gelişimi, siyasetin sivilleşmesi gibi konularda tekrar tekrar ele alınması ve yeni bir çerçeve içerisinde konumlandırılması gerekmektedir. Türkiye'nin demokratikleşme yolunun ortasında kocaman bir kaya gibi duran ordu-siyaset ilişkisi üzerine değerli araştırmacıların çalışma sonuçlarını ve bu kayanın kaldırılmasına yönelik önerilerinin yer aldığı konferans çıktılarının sorunların tartışılmasında katkıda bulunmuş olmayı umuyoruz.