^{#smrgKİTABEVİ} Türkler ve Kürtler: Ortadoğu'da İktidar ve İsyan Gelenekleri -

1. Dünya Savaşı ve işgal, milli mücadele yıllarının kapitalist-emperyalist baskıyı gerilettiği, halkların silahlı olduğu, Bolşevik Devrimi'nin patladığı, anti-sömürgeci dalganın yükseldiği, batıda ve doğuda işçi sınıfı ve köylülüğün ayağa kalktığı koşullarda Mustafa Kemal cüret, cesaret ve gerçek bir kurmay onuru ile apoletlerini söküyordu. Sonuç belirsizdi. Hemen tutuklanabilirdi. Dönemin "reel" koşullarına değil, tarihe karşı sorumluluk duydu. Seçimini açıkça yaptı.

Bu andan sonra, bölge halklarının birliğini temel güç kaynağı sayan bir siyasete açıldı. Türk-Kürt-Arap birliğinin önemini kavradı. İslami birikimin anti-sömürgeci bir mücadelede, stratejik düzeyde bile olsa nasıl bir güç kaynağı olacağını siyasi pratik ve diplomasiyle ortaya koydu. Bolşevik Devrimi'nin yarattığı altüst edici dalgayı, yararcı bir biçimde de olsa halkçılık programına içermeye çalıştı. Birlik şiarını yüksek tuttu. Ancak temsil ettiği birikimin tasfiyesi misyonu kendisine verildi. Bu ölçüde büyük bir siyasi birikimin dinamikleri, Ortadoğu'ya emperyalizmin vereceği biçim ve Sovyetler'in yaydığı etkilerin sınırlandırılması zorunluluğu ile çelişiyordu. Bu biriken güç, bölge halklarının birliği ve çıkarları temelinde kullanılmamalıydı. Birleşik, bağımsız bir Ortadoğu, sahip olduğu petrol kaynakları, ayağa kalkmış halkları, milli ve kültürel kaynakları, büyük savaş tecrübesine sahip önder kadrolarıyla tehlikeliydi. Savaş koşullarında gevşeyen kapitalist-emperyalist egemenlik ilişkileri hızla onarıldı. Bölge halklarının birlik iradesine dayalı Misak-ı Milli çözümlerinin yerine, emperyalist hukuk, diplomasi,siyasi, mali düzen koordinatlarını içeren Lazan eksenli uluslararası denetim mekanizmaları kuruldu. Kuva-yı Milliye'nin her tür muhalif çizgiyi içeren, milli mücadele karargahı olan, tüm Osmanlı asker ve sivil aydın birikiminin renklerini içeren meclisi dağıtıldı. Alternatiflerin tartışılması, Takrir-i Sükun düzeniyle de birleşen bu tasfiyeyle olanaksız hale geldi. 'Tek mümkün yol, uygulamaya koyulandır' denildi. merkeze lider yerleştirildi. Mustafa Kemal kuşatıldı. Atatürk'e dayanarak Mustafa Kemal tasfiye edildi. (Arka kapaktan)