^{#smrgKİTABEVİ} Üniversitelerde Disiplin Soruşturmaları: Öğrencilerin İfade ve Örgütlenme Özgürlüğü -

Türkiye'de özellikle siyasi iktidara muhalif söylemler ekseninde gündemden düşmeyen ifade ve örgütlenme özgürlüğü, akademik özerkliğin güvenceye alındığı, demokratik, çoğulcu yapılar olması beklenen üniversitelerin özneleri öğrenciler bakımından ayrı bir öneme sahiptir. Üniversitelerde öğrencilerin ifade ve örgütlenme özgürlüklerini sınırlamak için en sık başvurulan yol, üniversite yönetimlerince açılan disiplin soruşturmalarıdır. Son dönemde Türkiye'de pek çok üniversitede, üniversite içinde veya dışında basın açıklaması yapmak, afiş ve pankart asmak, boykot, yürüyüş veya protesto gösterisi düzenlemek gibi barışçıl eylemler nedeniyle öğrencilere yönelik açılan toplu disiplin soruşturmaları göze çarpmaktadır. Bu çalışmada İstanbul Üniversitesi ve Dicle Üniversitesi'ndeki öğrencilere karşı, 2009/2012 yılları arasında yürütülmüş olan soruşturma örnekleri üzerinden, Türkiye'de öğrenci disiplin soruşturmalarına ilişkin mevzuat ve uygulama incelenmektedir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihadına dayanılarak yapılan incelemede, idare mahkemeleri, Danıştay ve Anayasa Mahkemesi kararları da dikkate alınmıştır. Disiplin soruşturmasının farklı aşamaları ayrı başlıklar altında ele alınmakta, soruşturma açılması kararının alınması, soruşturmacıların belirlenmesi, soruşturmanın yürütülmesi, cezanın belirlenmesi ve uygulanması gibi safhalar ifade ve örgütlenme özgürlüğü ile adil yargılanma hakkı temelinde değerlendirilmektedir.
(Arka Kapak'tan)

Bölüm I: 1985 Tarihli YÖK Öğrenci Disiplin Yönetmeliği

A. Yönetmelik'te Öğrenci, Akademisyen ve Üniversite

B. Disiplin Suçu Olarak Düzenlenen Eylemler

C. Soruşturma Usulü

D. Soruşturma Sürecinin ve Soruşturma Sonucunda Öğrenci Aleyhine Verilen Kararların Sonuçları

E. Kısa Bir Değerlendirme

Bölüm II: Disiplin Soruşturmalarında Öğrencilerin İfade ve Toplanma Özgürlükleri

A. İfade ve Toplanma Özgürlüklerine İlişkin Genel İlkeler

B. İstanbul Üniversitesi'nden Seçilen Soruşturma Örnekleri

1. "Faşizm Nedir?" Afişi

2. "Sıkıyönetim Amfisi" Afişi

3. "Bir dönem uzaklaştırma alan öğrenciden mektup var!"

4. "Örgüt Talimatıyla" Bildiri Dağıtmak

5. Devlet Bakanını Protesto Etmek

6. Tekel İşçilerine Destek Pankartı

7. Şerzan Kurt için Pankart

8. Kızıldere Anmasında Pankart Asmak ve Slogan Atmak

9. "İzinsiz Afiş Asmak"

10. Yusuf Aslan, Deniz Gezmiş ve Hüseyin İnan Anmasında Çevik Halayı

C. Dicle Üniversitesi'nden Seçilen Soruşturma Örnekleri

1. "Rektörün Bahar Şenliği"ni Protesto Etmek

2. Anadilde Eğitim İçin Yürüyüş

3. Yurtta Bomba Patlama Suçlaması, 8 Mart Eylemine ve Aydın Erdem Anmasına Katılmak

D. Genel Değerlendirme

Bölüm III: Soruşturma Süreci

A. Soruşturmanın Açılması Kararı

1. Hangi Eylemlere?

2. Kimlere?

3. Ayrımcılık

4. Soruşturmanın Açılmasında Yetki: Üniversite mi, Emniyet Müdürlüğü mü?

5. Deliller

B. Soruşturmacılar

1. Soruşturmacıların Belirlenmesi

2. Soruşturmacıların Eğitimi

3. Soruşturmacıların Tarafsızlığı ve Bağımsızlığı

C. Savunma Hakkının Etkili Kullanılabilmesi

1. Öğrencinin Soruşturmadan Haberdar Edilmesi

2. İsnat Edilen Eylem ve "Suç"a İlişkin Bilgi

3. Savunma

4. Avukatla Temsil Edilme

5. Dosya İçeriğine Erişebilme

6. Delil Gösterme, Tanık Dinletme

D. Soruşturmanın Sonlandırılması

1. Cezaların Belirlenmesi

2. Soruşturmanın Sonucunun Öğrenciye Bildirilmesi

3. Cezaların Uygulanması

Bölüm IV: Disiplin Soruşturmasının Sonuçları

A. Cezalar

B. Cezaların Eğitim Hakkı Üzerindeki Etkileri

C. Disiplin Cezalarının Etkilerini Ağırlaştırıcı Sebepler

1. Cezanın Aileye Bildirimi ve İlanen Tebligat

2. Öğrencilik Statüsünün Sağladığı İmkanlardan Mahrum Kalma

3. Kredi ve Burslara Etkileri

4. Yurttan Çıkarılma

5. Öğrenci Kulüp Çalışmalarına Katılamama

Bölüm V: Disiplin Cezalarına Karşı Adalete Erişim Önündeki Engeller

A. Öğrencinin Cezaevinde Olması

B. Avukat Bulmada Yaşanan Güçlükler

C. Mahkeme Masrafları

D. Yürütmeyi Durdurma Kararı Almadaki Güçlük

E. İdari Yargıda Hukuki Güven(siz)lik

F. Mahkeme Kararlarının Gereğinin Yerine Getirilmemesi

G. Maddi ve Manevi Zararların Tazmini

Bölüm VI: 2012 tarihli YÖK Öğrenci Disiplin Yönetmeliği

A. Tanımlar

B. Uyarma ve Kınama Cezasını Gerektiren Disiplin Suçları

C. Yükseköğretim Kurumundan Uzaklaştırma Cezasını Gerektiren Disiplin Suçları

D. Yükseköğretim Kurumundan Çıkarma Cezasını Gerektiren Disiplin Suçları

E. Öngörülmemiş Disiplin Suçları ve Disiplin Suçunun Tekerrürü

F. Disiplin Soruşturma Usulü ve Savunma Hakkı

G. Ceza Kovuşturması ile Disiplin Soruşturmasının Birlikte Yürütülmesi

H. Soruşturmanın Sonuçlandırılması, Disiplin Kurulunun Çalışma/Görüşme Usulü ve Raportörlük

I. Disiplin Cezası Verilirken Dikkat Edilecek Hususlar

J. Disiplin Cezasının Uygulanması ve Cezaya Karşı Başvuru Yolları